TÜRKÇE
ENGLISH
Genel Bilgi
| Kod | ARK0017 |
| Ad | Arkeometri |
| Dönem | 2023-2024 Eğitim-Öğretim Yılı |
| Yarıyıl | . Yarıyıl |
| Süre (T+U) | 3-0 (T-U) (17 Hafta) |
| AKTS | 6 AKTS |
| Yerel Kredi | 3 Yerel Kredi |
| Eğitim Dil | Türkçe |
| Seviye | Yüksek Lisans Dersi |
| Tür | Normal |
| Öğretim Şekli | Yüz Yüze Öğretim |
| Bilgi Paketi Koordinatörü | Doç. Dr. NERGİS KILINÇ MİRDALI |
Dersin Amacı / Hedefi
Arkeolojik buluntuların özelliklerini belirlemek için kullanılan karakterizasyon yöntemlerini tanıtmak.
Dersin İçeriği
Ders içerikleri ve işleyişi hakkında bilgi. Arkeometriye giriş. Arkeometri nedir Arkeolojik malzemelerin önemi. Arkeometrinin Arkeoloji, sanat tarihi ve doğa bilimleri ile arasındaki ilişki. Arkeolojik buluntular - Boya, Seramik, Cam, Metal, Alaşım, Ahşap, Kemik v.b. Metalik malzemeler ve bu malzemelerin korozyonu. Arkeolojik buluntulardan seramik ve cam hammaddeleri. Arkeolojik buluntuların Tarih, kültür ve teknolojisi . Karakterizasyon Teknikleri. Arkeolojik buluntuların mikroyapısal özellikleri, kimyasal bileşimi ve üretim teknolojisi. Arkeolojik sorunlara bilimsel yaklaşım ilkelerinin temel teknikleri. Ana konular Malzeme karakterizasyonu ile provenans ve yaş tayini.
Dersin Ön Koşulu
Ön koşul bulunmamaktadır
Kaynaklar
Hunt 2017, A.M.V. Hunt, The Oxford Handbook of Archaeological Ceramic Analysis, Oxford University Press, ISBN:978-0-19-968153-2
Notlar
1. An Introduction to Archaeological Chemistry. Price, T. Douglas, Burton, James H. ISBN 978-1-4419-6376-5 2. Scientific Methods and Cultural Heritage: An introduction to the application of materials science to archaeometry and conservation science First Edition by Gilberto Artioli ISBN-13: 978-0199548262 3. Arkeolojik Çalışmalarda Seramik Değerlendirme Yöntemleri, A.Tuba Ökse. Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 2002 Ön Asya Arkeoloji Seramik Terimleri , Ted HUGES, A. Tuba ÖKSE, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 1999 4. Analytical Archaeometry. Howell Edwards, Peter Vandenabeele Print publication date: 29 Nov 2012 Copyright: 2012 Print ISBN: 978-1-84973-162-1 PDF eISBN: 978-1-84973-274-1 DOI:10.1039/9781849732741 5. Süreli Yayınlar: Arkeometri, - Arkeolojik Bilim Dergisi - Arkeometri üzerinde herhangi bir el kitabı 6. İnternet Veri Tabanları
Dersin Öğrenme Çıktıları
| Sıra | Dersin Öğrenme Çıktıları |
|---|---|
| ÖÇ01 | Arkeolojik buluntuları malzeme gruplarına göre sınıflandırır. |
| ÖÇ02 | Arkeometride kullanılan karakterizasyon yöntem ve tekniklerini bilir. |
| ÖÇ03 | Arkeolojik buluntuların analizleri için uygun arkeometrik tekniklere karar verir. |
| ÖÇ04 | Arkeometrik karakterizasyon teknikleri ile elde edilen verilerden anlam çıkarır. |
| ÖÇ05 | Arkeometrik karakterizasyon teknikleri ile elde edilen verileri karşılaştırır. |
| ÖÇ06 | Arkeometrik karakterizasyon teknikleri ile elde edilen verileri yorumlar. |
| ÖÇ07 | Arkeolojik buluntuların yapım teknikleri ve teknolojileri hakkında fikir yürütür. |
Program Öğrenme Çıktıları ile İlişkisi
| Sıra | Tür | Program Öğrenme Çıktıları | Duzey |
|---|---|---|---|
| PÖÇ01 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Güncel araştırma yöntemleri hakkında bilgi sahibi olabilmek, bilgiyi değerlendirebilmek. | 3 |
| PÖÇ02 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Analitik yöntemleri uygulayabilmek | 5 |
| PÖÇ03 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Analiz sonuçlarını bilişim teknolojisi ile açıklayabilmek | |
| PÖÇ04 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Mikroskopik çalışmaları yapabilmek | |
| PÖÇ05 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Disiplinler arası ve farklı alanlardan kişiler ile çalışabilme yetkinliği kazanmak | |
| PÖÇ06 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Arkeolojik buluntular ve kazı alanında yer alan Arkeo toprakların oluşumu ve çevre ile ilişkilerinin üzerine tartışmalara katılabilmek ve fikirlerini aktarabilmek | 4 |
| PÖÇ07 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | Çalışmaların süreç ve sonuçlarını farklı disiplinlerdeki araştırmacılar ile ulusal ve uluslar arası çalışma ortamlarında yazılı ve sözlü olarak aktarabilmek | |
| PÖÇ08 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Kazı alanlarından çıkan arkeolojik buluntuların ve toprakların arkeo-çevre özelliklerinin doğa ve fen bilimlerinin yardımı ile arkeometrik ölçümlerini yapabilmek | 5 |
Haftalık Akış
| Hafta | Konu | Ön Hazırlık | Yöntemler |
|---|---|---|---|
| 1 | Ders İçeriği hakkında bilgilendirme. Giriş. Hammadde tanımı, kullanım alanları ve kullanım amacı. | Ders Bilgi Paketinin incelenmesi | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası |
| 2 | Arkeometrinin kapsamı ve uygulama alanları. Arkeolojik buluntuların arkeometrideki yeri ve önemi. Arkeometrinin diğer bilim dalları ile ilişkisi ve önemi. | Konuyla ilgili ders kitapları ve yardımcı kaynaklar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası |
| 3 | Arkeolojik buluntular için Yaş Tayini-Hammadde Analizi-Karakterizasyon Yöntem ve Teknikleri: Fiziksel ve Kimyasal Yöntemler.Gözeneklilik. Yoğunluk. | Konuyla ilgili ders kitapları ve yardımcı kaynaklar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Gösterip Yaptırma |
| 4 | Yaş kimyasal analiz. Atomik absorpsiyon spektroskopisi (AAS). X-ışını difraksiyonu (XRD). X-ışını floresansı (XRF). Sonuçların değerlendirilmesi | Konuyla ilgili ders kitapları ve yardımcı kaynaklar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Gösterip Yaptırma |
| 5 | Nötron aktivasyon analizi (NAA). Optik mikroskop (OM). Optik Mikroskop için ince kesit hazırlama. Optik Mikroskopta incekesit inceleme sonuçların yorumlanması | Konuyla ilgili ders kitapları ve yardımcı kaynaklar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Tartışma |
| 6 | Taramalı elektron mikroskobu (SEM) ve enerji saçınımlı X-ışını spektroskopi (EDS) veya dalga boyu saçınımlı X-ışını spektroskopi (WDS). SEM için örnek hazırlama. SEM'den alınan sonuçların değerlendirilmesi | Konuyla ilgili ders kitapları ve yardımcı kaynaklar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Gösterip Yaptırma |
| 7 | Elektron Prob mikroanaliz (EPMA). Geçirimli elektron mikroskobu (TEM). Analitik elektron mikroskobu (AEM). | Konuyla ilgili ders kitapları ve yardımcı kaynaklar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Gösterip Yaptırma |
| 8 | Arasınav | Konuyla ilgili ders kitapları ve yardımcı kaynaklar | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav, Ödev |
| 9 | Taramalı Geçirimli Elektron Mikroskobu (STEM) EDS ve elektron enerji kayıp spektroskopisi (EELS). | Konuyla ilgili ders kitapları ve yardımcı kaynaklar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 10 | Arkeolojik seramiklerin mikroyapısal özellikleri, kimyasal bileşimi. Seramik tipolojisi. Arkeolojik seramiklerin Günümüz tasarımına katkıları. Konular ile ilgili örnek incelemeler. | Konuyla ilgili ders kitapları ve yardımcı kaynaklar | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap, Tartışma |
| 11 | Seramik buluntular üzerinde arkeometrik çalışmalar | Konuyla ilgili ders kitapları ve yardımcı kaynaklar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 12 | Kaynak Analizi: Üretim ve kompozisyon grupları | Konuyla ilgili ders kitapları ve yardımcı kaynaklar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Problem Çözme |
| 13 | Mineralojik ve Kimyasal değişim | Konuyla ilgili ders kitapları ve yardımcı kaynaklar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 14 | Seramik buluntularda bünye tanımlaması | Konuyla ilgili ders kitapları ve yardımcı kaynaklar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Alıştırma ve Uygulama |
| 15 | Seramik buluntularda organik kalıntılar | Konuyla ilgili ders kitapları ve yardımcı kaynaklar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Alıştırma ve Uygulama |
| 16 | Final Sınavı | Konuyla ilgili ders kitapları ve yardımcı kaynaklar | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav, Ödev |
| 17 | Final Sınavı | Konuyla ilgili ders kitapları ve yardımcı kaynaklar | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav, Ödev |
Öğrenci İş Yükü - AKTS
| Çalışmalar | Sayısı | Süresi (Saat) | İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ders (Sınav haftaları dahil değildir) | 14 | 3 | 42 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) | 14 | 4 | 56 |
| Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ödev, Proje, Diğer | 0 | 0 | 0 |
| Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) | 1 | 15 | 15 |
| Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı | 1 | 30 | 30 |
| Toplam İş Yükü (Saat) | 143 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (s) | 5,72 | ||
| AKTS | 6 AKTS | ||