TÜRKÇE
ENGLISH
Genel Bilgi
| Kod | TDE757 |
| Ad | Anadolu ve Rumeli Ağızları I |
| Dönem | 2023-2024 Eğitim-Öğretim Yılı |
| Yarıyıl | . Yarıyıl |
| Süre (T+U) | 2-0 (T-U) (17 Hafta) |
| AKTS | 5 AKTS |
| Yerel Kredi | 2 Yerel Kredi |
| Eğitim Dil | Türkçe |
| Seviye | Yüksek Lisans Dersi |
| Tür | Normal |
| Öğretim Şekli | Yüz Yüze Öğretim |
| Bilgi Paketi Koordinatörü | Prof. Dr. FARUK YILDIRIM |
Dersin Amacı / Hedefi
Ağız araştırmaları konusunda temel bilgileri, Anadolu ve Rumeli Ağızları üzerinde yapılmış çalışmaları öğretmek
Dersin İçeriği
Ağız terimi, Anadolu ve Rumeli ağızları konusunda yapılmış derleme, inceleme ve tasnif çalışmaları, ağız araştırmaları yöntemleri Ağız transkripsiyon sistemi; ağız bölgelerinin özellikleri
Dersin Ön Koşulu
yok
Kaynaklar
Ay, Özgür, Türkiye Türkçesi Ağızlarında Fiil Çekimi, TDK Yayınları, Ankara, 2009 Ercilasun Ahmet Bican; Kars İli Ağızları TDK Yay., Ankara, 2002 Eren Emin, Zonguldak Bartın Karabük İlleri Ağızları, TDK Yay Ankara 1997 Erten Münir, Diyarbakır Ağzı, TDK Yay., Ankara, 1994 Gemalmaz Efrasiyap; Erzurum İli Ağızları, TDK Yay., Ankara, 1995 Gülensoy Tuncer, Ercan Alkaya; Türkiye Türkçesi Ağızları Bibliyografyası, 2. bs., Akçağ Yay. Ankara 2003 Günay Turgut, Rize İli Ağızları, TDK Yay., Ankara, 2002 Kalay Emin; Edirne İli Ağızları, TDK Yay., Ankara, 1998 Karahan Leyla; Anadolu Ağızlarının Sınıflandırması, TDK Yay., Ank.,1996 Korkmaz Zeynep; Nevşehir ve Yöresi Ağızları, Ank. Ün. DTCF Yay., Ank. 1977 Ağız Araştırmaları Bilgi Şöleni, TDK Yay., Ank.,1999
Notlar
Sesli ve görüntülü kayıtlar
Dersin Öğrenme Çıktıları
| Sıra | Dersin Öğrenme Çıktıları |
|---|---|
| ÖÇ01 | Anadolu ve Rumeli Ağızları çalışmalarında yararlanılacak kaynak eserleri tanır. |
| ÖÇ02 | Anadolu ve Rumeli Ağızları alanındaki çalışmalarda kullanılacak sözlükleri, özelliklerini ve kullanım şekillerini bilir. |
| ÖÇ03 | Geçmişten günümüze Anadolu ve Rumeli Ağızları alanını ilgilendiren belli başlı kaynakları tanır ve özelliklerini bilir. |
| ÖÇ04 | Ağızların yazı diliyle ilişkisini bilir ve ağız bilimi araştırmalarının niçin gerekli olduğunu açıklar |
| ÖÇ05 | Ağızların oluşumuna katkıda bulunan unsurları ve ağızlardaki karşıtlık ve benzerliklerin sebeplerini açıklar. |
| ÖÇ06 | Ağızlarla ilgili tasnif çalışmalarını ve ağızların söz varlığını öğrenir |
| ÖÇ07 | Ağız araştırmalarında kullanılan yöntemleri bilir ve uygular. |
| ÖÇ08 | Anadolu ve Rumeli ağızlarıyla ilgili olarak yapılmış eski ve yeni çalışmaları karşılaştırır |
Program Öğrenme Çıktıları ile İlişkisi
| Sıra | Tür | Program Öğrenme Çıktıları | Duzey |
|---|---|---|---|
| PÖÇ01 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Türk Dili ve Edebiyatının tarihi ve güncel malzemesini bilimsel yöntem ve kuramsal bilgiler yardımıyla kavrar. | 4 |
| PÖÇ02 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Türkolojinin temel kavramlarının önemini sıralar. | 4 |
| PÖÇ03 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Dil ve edebiyat malzemelerini karşılaştırmalı yöntemlerle analiz eder. | 3 |
| PÖÇ04 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Bağımsız veya grupla birlikte edebi metinler üzerinde çalışma yapar. | |
| PÖÇ05 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Alanı ile ilgili başvuru kaynaklarına ulaşır. | 4 |
| PÖÇ06 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Türk Dili ve Edebiyatının tarihsel gelişim sürecini kavrar. | |
| PÖÇ07 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Edebiyat, dil ve kültür ilişkisinin kuramsal temellerini sıralar. | 2 |
| PÖÇ08 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Eski ve yeni metinleri değerlendirir. | 3 |
| PÖÇ09 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Alanı ile ilgili entelektüel birikim kazanır. | 3 |
| PÖÇ10 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Türkolojinin gelişimini destekler. | 3 |
| PÖÇ11 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Türk Dili ve Edebiyatının dünya dilleri ve edebiyatları arasındaki yerini kavrar. | |
| PÖÇ12 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Filolojik ve dil bilimsel bir bakış kazanır. | 2 |
| PÖÇ13 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Edebi metin çözümlemede bilimsel yöntemleri ve filolojik bilgileri etkin olarak kullanır. | |
| PÖÇ14 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Türkoloji ile ilgili sorunları değerlendirir. | |
| PÖÇ15 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | Türkolojiyle ilgili meselelerde iletişim yetisi kazanır. | 2 |
| PÖÇ16 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Dil, kültür, edebiyat ilişkisini çözümleyici çalışmalar yapar. | |
| PÖÇ17 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Edindiği bilgi ve birikimi aktarma becerisi kazanır. | |
| PÖÇ18 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Alanı ile ilgili bilimsel analizler yapar. | 5 |
Haftalık Akış
| Hafta | Konu | Ön Hazırlık | Yöntemler |
|---|---|---|---|
| 1 | Ağız kavramının tanımlanması. Bu kavramın dil, şive, lehçe, diyalekt, aksan gibi benzer kavramlarla ilişkisi ve bunlar arasındaki yeri. Ağız bilimi araştırmalarının gerekliliği. Ağızlar ve yazı dili münasebeti. | Kaynakları inceleme | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 2 | Anadolu ağızları üzerinde yapılan ilk çalışmalar: Yabancı araştırıcılar dönemi (1867-1940) ve Ahmet Caferoğlu dönemi (1940-1950). Ahmet Caferoğlu dönemi sonrası günümüze kadar yapılan ağız metni derleme ve inceleme çalışmaları | Kaynakları inceleme | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 3 | Anadolu ağızlarındaki çeşitli dil unsurlarıyla (sıfat-fiil ekleri, fiil çekimi vb.) ilgili çalışmalar. Anadolu ağızlarının söz varlığı. Anadolu ağızlarının tasnifiyle ilgili çalışmalar. | Kaynakları inceleme | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 4 | Ağız araştırmalarında yöntem: Sahaya çıkmadan yapılacak hazırlık çalışmaları ve saha çalışmasında dikkat edilecek noktalar. Ağız araştırmalarında yöntem: Derlenen ağız malzemesini metne dönüştürme. Ağız metni işaretleri ve bunlarla ilgili değerlendirmeler | Kaynakları inceleme | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 5 | Rumeli ağızlarıyla ilgili olarak yabancı araştırıcılar tarafından yapılmış derleme ve inceleme çalışmaları. Rumeli ağızlarıyla ilgili olarak yerli araştırıcılar tarafından yapılmış derleme ve inceleme çalışmaları. | Kaynakları inceleme | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 6 | Rumeli ağızlarının tasnifi konusunda yapılan çalışmalar ve bu çalışmalarda kullanılan ölçütlerin değerlendirilmesi. Rumeli ağızları üzerindeki Kıpçak tesiri. | Kaynakları inceleme | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 7 | Anadolu ve Rumeli ağızları üzerindeki çalışmaların bir bütün hâlinde değerlendirilmesi. Ağız çalışmaları açısından aciliyeti olan bölgeleri | Kaynakları inceleme | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 8 | Ara sınav | Kaynakların ve ders notlarının gözden geçirilmesi | Ölçme Yöntemleri: Ödev |
| 9 | Diyarbakır ağzının karakteristik özellikleri. Bu ağızdan seçilmiş bir metnin tahlili. Erzurum ve Kars ağızlarıyla karşılaştırma. Doğu Karadeniz, Erzurum ve Diyarbakır ağızlarıyla karşılaştırma. Nevşehir ağzının karakteristik özellikleri. Bu ağızdan seçilmiş bir metnin tahlili. | Kaynakları inceleme | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma, Alıştırma ve Uygulama |
| 10 | Batı Karadeniz ağızlarının karakteristik özellikleri. Bu ağızdan seçilmiş bir metnin tahlili. Doğu Karadeniz, Erzurum ve Diyarbakır ağızlarıyla karşılaştırma. Nevşehir ağzının karakteristik özellikleri. Bu ağızdan seçilmiş bir metnin tahlili. | Kaynakları inceleme | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma, Alıştırma ve Uygulama |
| 11 | Batı Anadolu (Ege) ağızlarının karakteristik özellikleri. Bu ağızdan seçilmiş bir metnin tahlili. Batı ve Doğu Karadeniz, Nevşehir, Erzurum ve Diyarbakır ağızlarıyla karşılaştırma. Anadolu ağızları üzerinde genel karşılaştırma. | Kaynakları inceleme | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma, Alıştırma ve Uygulama |
| 12 | Rumeli ağızlarının genel özellikleri. Rumeli ağızlarıyla ilgili çalışmaların hatırlatılması. Doğu Trakya ağzının özellikleri. Bu ağızdan seçilmiş bir metnin tahlili. Önceki ağızlarla karşılaştırma. | Kaynakları inceleme | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Alıştırma ve Uygulama, Tartışma |
| 13 | Batı Rumeli ağızlarına ait metinler üzerinde çalışma. Önceki ağızlarla karşılaştırma. Anadolu ve Rumeli ağızlarının karşılaştırılması ve genel değerlendirme. | Kaynakları inceleme | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma, Alıştırma ve Uygulama |
| 14 | Anadolu ve Rumeli ağızları üzerindeki çalışmaların bir bütün hâlinde değerlendirilmesi. | Kaynakları inceleme | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma, Alıştırma ve Uygulama |
| 15 | Genel Değerlendirme | Kaynakları inceleme | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 16 | Final Sınavı | Kaynakların ve ders notlarının gözden geçirilmesi | Ölçme Yöntemleri: Ödev |
| 17 | Final Sınavı | Kaynakların ve ders notlarının gözden geçirilmesi | Ölçme Yöntemleri: Ödev |
Öğrenci İş Yükü - AKTS
| Çalışmalar | Sayısı | Süresi (Saat) | İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ders (Sınav haftaları dahil değildir) | 14 | 2 | 28 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) | 14 | 4 | 56 |
| Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ödev, Proje, Diğer | 2 | 5 | 10 |
| Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) | 1 | 5 | 5 |
| Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı | 1 | 20 | 20 |
| Toplam İş Yükü (Saat) | 119 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (s) | 4,76 | ||
| AKTS | 5 AKTS | ||