TÜRKÇE
ENGLISH
Genel Bilgi
| Kod | ILEM809 |
| Ad | Türkiye'de Kadın Hareketi |
| Dönem | 2023-2024 Eğitim-Öğretim Yılı |
| Yarıyıl | . Yarıyıl |
| Süre (T+U) | 3-0 (T-U) (17 Hafta) |
| AKTS | 6 AKTS |
| Yerel Kredi | 3 Yerel Kredi |
| Eğitim Dil | Türkçe |
| Seviye | Doktora Dersi |
| Tür | Normal |
| Öğretim Şekli | Yüz Yüze Öğretim |
| Bilgi Paketi Koordinatörü | Doç. Dr. FİLİZ YILDIZ |
Dersin Amacı / Hedefi
Derse katılan öğrencilere, Türkiye'de kadınların maruz kaldıkları eşitsizlikler ve toplumsal cinsiyet ayrımcılığı karşısında geçmişten günümüze verdikleri örgütlü hak arama mücadelelerinin ve feminist düşüncenin gelişiminin öğretilmesi amaçlanmaktadır. Yanı sıra dersin katılımcılarının Türkiye'de kadın hareketinin düşünsel temellerini feminist kuramlar ışığında yorumlama becerisi kazanmaları hedeflenmektedir.
Dersin İçeriği
Bu derste modernleşmeye yönelik uygulamaların ivme kazandığı 19. yüzyıl Osmanlı İmparatorluğu'nda kadınların toplumsal koşulları, Batılılaşma adı altında hayata geçirilen yeniliklerin kadınların ev içi rolleri ve kamusal alandaki varlıkları açısından yol açtığı değişiklikler, eril otorite karşısında kadınların dayanışma ve mücadele pratikleri, bu süreçte verdikleri edebi eserler ve gazetecilik faaliyetleri ele alınacaktır. Bu kapsamda Makbule Leman, Fatma Aliye, Emine Semiye, Şair Nigar gibi öncü kadınların fikirleri ve kadın hareketine katkıları incelenecektir.Ayrıca Cumhuriyet'in ilanından sonra hayata geçirilen yenilikler ve Kemalist modernleşme sürecinin kadınların yaşamlarına etkisi, kadınlara sunulan eğitim olanakları, çalışma hayatında verilen fırsatlar, kamusal alandaki kadın varlığının sınırları ve kısaca Cumhuriyetin Batılılaşma hedefiyle bağlantılı olarak idealize edilen kadın imgesi ve kadınlık alanı tartışılacaktır. Dersin konuları arasında erken Cumhuriyet döneminin başlıca kadın örgütlerinden olan Türk Kadın Birliği ve Nezihe Muhiddin de yer almaktadır. Ayrıca derste dünyadaki kadın hareketleri ile bağ kurularak farklı dönemlere karşılık gelen feminist dalgalar çerçevesinde Türkiye'de kadın hareketi incelenecektir.
Dersin Ön Koşulu
Yok
Kaynaklar
Arat, N.( 1996). Kadın Gerçeklikleri. İstanbul: Say Yayınları. Tekeli, Ş. (1982). Kadınlar ve Siyasal Toplumsal Hayat, İstanbul:Birikim Yayınları. Kandiyoti, D. (2013). Cariyeler,Bacılar,Yurttaşlar. İstanbul: Metis Yayınları. Sancar, S. (2012). Türk Modernleşmesinin Cinsiyeti. İstanbul: İletişim Yayınları Davas, A. (2014). Eşitsiz Kız Kardeşlik. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Bora, A. ve Günal, A. (2007). 90'larda Türkiye'de Feminizm. İstanbul: İletişim Yayınları. Tokuroğlu, B. (2004). Özgürleşemeyen Kadın. Ankara: Odak Yayınevi. Çakır, S. (2013). Osmanlı Kadın Hareketi. İstanbul: Metis Yayınları. Toprak, Z. (2014). Türkiye'de Kadın Özgürlüğü ve Feminizm (1908-1935). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları. Kurnaz, Ş. (2015). Yenileşme Sürecinde Türk Kadını (1839-1923). İstanbul: Ötüken Yayınları. Zilfi, M.C. (2000). Modernleşmenin Eşiğinde Osmanlı Kadınları. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları. Yıldız, F. (2020). 1930'lu Yılların Gazetelerinde Modern Kadın İmgesi. Konya: Literatürk Yayınevi.
Notlar
Toplumsal cinsiyet ve kadın temalı videolar, sinema filmleri ve belgeseller.
Dersin Öğrenme Çıktıları
| Sıra | Dersin Öğrenme Çıktıları |
|---|---|
| ÖÇ01 | Tarihsel süreçte Türkiye'de ve dünyada kadın hareketinin gelişimine dair bilgi sahibi olur. |
| ÖÇ02 | Modernleşme sürecinde Osmanlı kadınlarının değişmeye başlayan toplumsal rolleri ve bu süreçte ortaya çıkan kadın hareketini,kadınların eşitlik ve hak taleplerini, edebi eserler ve yazılı basın aracılığıyla kadınların seslerini duyurma çabalarını öğrenir. |
| ÖÇ03 | Osmanlı İmpartorluğu'ndan günümüze feminist mücadele içinde olan kadın örgütlerini ve öncü kadınları tanır. |
| ÖÇ04 | Küresel ve dijital feminizmin Türkiye'deki yansımalarını tartışabilecek donanıma sahip olur. |
Program Öğrenme Çıktıları ile İlişkisi
| Sıra | Tür | Program Öğrenme Çıktıları | Duzey |
|---|---|---|---|
| PÖÇ01 | Belirsiz | Toplumsal, bilimsel ve mesleki etik değerleri tanır ve uygular. | 3 |
| PÖÇ02 | Belirsiz | İletişim Çalışmaları disiplinleri içerisindeki olguları açıklayabilecek kavramsal ve kuramsal yetkinliğe sahip olur. | 3 |
| PÖÇ03 | Belirsiz | İletişim ve medya çalışmalarına ilişkin temel metodolojik yaklaşımlara, yöntemlere, araştırma tekniklerine ve bunları uygulama ve değerlendirme bilgisine hâkimdir. | 4 |
| PÖÇ04 | Belirsiz | İletişim Çalışmaları alanında yerel, ulusal ve uluslararası sorunları saptar. | |
| PÖÇ05 | Belirsiz | Sosyal bilimler alanındaki olguları disiplinlerarası bağlamda analiz ve sentez yapma becerisi kazanır. | 4 |
| PÖÇ06 | Belirsiz | İletişim çalışmaları alanında tasarladığı bir toplumsal araştırmayı raporlaştırır ve akademik kurallara uygun özgün eserler haline getirir. | |
| PÖÇ07 | Belirsiz | Alana ilişkin bilgisini yazılı ve sözlü olarak etkin ve sistemli şekilde aktarır. Ders, konferans ve seminer verme becerisi edinir. | 4 |
| PÖÇ08 | Belirsiz | Sosyal bilimler alanında kullanılan temel kavramsal yaklaşımlar konusunda yeterli bilgiye sahip olur. | |
| PÖÇ09 | Belirsiz | Bireysel olarak ve/veya ekip içinde sorumluluk alır, liderlik yapar ve etkin biçimde çalışır | 3 |
| PÖÇ10 | Belirsiz | Bu sorunları çözümleyebilmek amacıyla uygun metodolojilerin içerisinde veri toplama, analiz tekniklerini seçer ve ampirik çalışmaları uygular. | 3 |
Haftalık Akış
| Hafta | Konu | Ön Hazırlık | Yöntemler |
|---|---|---|---|
| 1 | Oryantasyon ve Giriş | Okuma | Öğretim Yöntemleri: Tartışma, Anlatım |
| 2 | Batı'da feminist bilincin oluşması ve sufrajistlerin eşitlik talepleri ve mücadele pratikleri | Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 3 | Osmanlı modernleşmesi ve kadın hareketinin doğuşu, ilk kadın dergisi: Terakki-i Muhedderat | Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 4 | Cumhuriyet dönemi reformlarının kadınların toplumsal hayatına yansımaları. | Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 5 | Erken Cumhuriyet dönemi gazete ve dergilerinde kadınların sunuluşu | Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 6 | Türk Kadın Birliği ve Nezihe Muhiddin, siyasal hak talepleri ve feminist mücadele süreci | Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 7 | Cumhuriyet dönemi reformlarının kadınların toplumsal hayatına yansımaları, yeni rejimin idealize ettiği modern kadın imgesi, erken Cumhuriyet dönemi gazete ve dergilerinde kadınların sunuluşu | Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 8 | Ara Sınavlar | Sunum | Ölçme Yöntemleri: Ödev |
| 9 | Çok partili siyasal hayata geçiş ve kadınların toplumsal hayata katılımı, kadın dergileri, gazeteler ve radyo programları aracılığıyla kadın kimliği ve kadınlık alanının ideolojik inşası | Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 10 | 1960'lı ve 1970'li yıllarda kadınların toplumsal hayata katılımı, özel ve kamusal alandaki eşitlik ve hak temelli sorunlar. | Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 11 | 1980'li ve 1990'lı yıllarda Türkiye'de kadın hareketi, öncü kadınlar, feminist bilinçlendirme faaliyetleri ve toplumsal hareketler (çeviri grubundan sokak eylemlerine kadınlar) | Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 12 | Üçüncü dalga feminizmin Türkiye'deki yansımaları, kadın çalışmaları ve kadın örgütleri çerçevesinde feminist düşünce, erkek şiddeti ve eril tahakküme yönelik tepkiler | Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 13 | Dijital (siber) feminizm olgusu, yeni medya ve sosyal ağlar dolayımlı feminist mücadele | Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 14 | Erkek şiddeti ve ataerkiye dayalı ayrımcılığa karşı Türkiye kadınlarının hukuki ve politik dayanışma ve direniş pratikleri | Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 15 | Genel değerlendirme | Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 16 | Yarıyıl Sonu Sınavları | Sunum | Ölçme Yöntemleri: Ödev |
| 17 | Yarıyıl Sonu Sınavları | Sunum | Ölçme Yöntemleri: Ödev |
Öğrenci İş Yükü - AKTS
| Çalışmalar | Sayısı | Süresi (Saat) | İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ders (Sınav haftaları dahil değildir) | 15 | 3 | 45 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) | 15 | 3 | 45 |
| Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ödev, Proje, Diğer | 2 | 8 | 16 |
| Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) | 1 | 20 | 20 |
| Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı | 1 | 20 | 20 |
| Toplam İş Yükü (Saat) | 146 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (s) | 5,84 | ||
| AKTS | 6 AKTS | ||