Genel Bilgi
Kod | ILH222 |
Ad | İslam Medeniyeti Tarihi |
Dönem | 2024-2025 Eğitim-Öğretim Yılı |
Yarıyıl | 4. Yarıyıl |
Süre (T+U) | 2-0 (T-U) (17 Hafta) |
AKTS | 2 AKTS |
Yerel Kredi | 2 Yerel Kredi |
Eğitim Dil | Türkçe |
Seviye | Lisans Dersi |
Tür | Normal |
Öğretim Şekli | Yüz Yüze Öğretim |
Bilgi Paketi Koordinatörü | Prof. Dr. FATİH YAHYA AYAZ |
Dersin Öğretim Elemanı |
Güncel dönem ders programı henüz yapılmamıştır. Bir önceki dönem grupları ve öğretim elemanları gösterilmektedir. Prof. Dr. FATİH YAHYA AYAZ (B Grubu) (Sor. Öğr. Ele.) |
Dersin Amacı / Hedefi
İslam Medeniyetinin oluşum aşamalarını, özelliklerini ve diğer medeniyetlere katkılarını incelemek.
Dersin İçeriği
Kültür, medeniyet kavramları, medeniyetlerin oluşumu, eski medeniyetler, İslam Medeniyetine katkı yapan milletler ve uygarlıkların kısa tarihleri, etkileşimler, İslam Medeniyetinin kaynakları ve temel özellikleri, aşamaları, İslam Medeniyetinde sosyal, idari ve ekonomik yapı, İslam Medeniyetinde ilmi yapı, şehirleşme, vakıf, sanat ve mimari, İslam Medeniyetinin diğer medeniyetlere katkıları.
Dersin Ön Koşulu
Zorunlu ve seçmeli dersleri almış olmak.
Kaynaklar
ARAŞTIRMALAR 1. Adam Mez, 10.Yüzyılda İslam Medeniyeti, çev. Salih Şaban, İstanbul2000. 2. Corci Zeydan, Medeniyet-i İslamiyye Tarihi, çev. Zeki Megamiz, I-V, İstanbul 1328-1330. 3. İsmet Kayaoğlu, İslam Kurumları Tarihi, Ankara 1980. 4. İsmet Kayaoğlu, İslam Kurumları Tarihi II, Konya 1994. 5. İsmail Raci Faruki-Luis Lamia Faruki, İslam Kültür Atlası, çev. M. Okan Kibaroğlu-Zerrin Kibaroğlu, İstanbul 1961. 6. Ziya Kazıcı-Mehmet Şeker, İslam-Türk Medeniyeti Tarihi, İstanbul 1982. 7. W. Barthold-Fuad Köprülü, İslam Medeniyeti Tarihi, Ankara 1977. 8. Cahit Baltacı, İslam Medeniyeti Tarihi, İstanbul 2005. 9. Ziya Kazıcı, İslam Medeniyeti ve Müesseseleri Tarihi, İstanbul 1999. 10. Will Durant, İslam Medeniyeti, çev. Orhan Bahaeddin, ts. (Tercüman 1001 temel Eser). 11. Andre Miquel, İslam ve Medeniyeti, çev. Ahmet Fidan-Hasan Menteş, I-II, Ankara 1991. 12. Sigrid Hunke, Avrupa’nın Üzerine Doğan İslam Güneşi, çev. Servet Sezgin, İstanbul 1975. 13. Muhammed Hamidullah, İslam Müesseselerine Giriş, çev. İhsan Süreyya Sırma, İstanbul 1981; 14. Haydar Bammat, İslamiyetin Manevi ve Kültürel Değerleri, çev. Bahadır Dülger, Ankara 1963; a.mlf., İslam’ın Çehresi, çev. Osman Fehmi Giritli, İstanbul 1974. 15. Max Mayerhof, İslam Medeniyeti Tarihinde Fen ve Tıp, çev. Ömer Rıza, İstanbul 1934. 16. Hilmi Ziya Ülken, Uyanış devrinde Tercümenin Rolü, İstanbul 1935 17. Yılmaz Özakpınar, İslam Medeniyeti ve Türk Kültürü, İstanbul 1999; a.mlf., Kültür ve Medeniyet Anlayışları ve Bir Medeniyet Teorisi, İstanbul 1999. 18. Mehmet Bayraktar, İslam’da Bilim ve Teknoloji Tarihi, Ankara 1985. 19. Mehmet Özdemir, Endülüs Müslümanları (İlim ve Kültür Tarihi), Ankara 1997; Endülüs Müslümanları ( Medeniyet Tarihi ), Ankara 1997. 20. M. Mahfuz Söylemez, Bilimin Yitik Şehri Cündişapur, Ankara 2003. 21. Abdülmün’im Mâcid, Târîhu’l-Hadarâti’l-İslamiyye fîl-Usûri’l-Vustâ, Kahire 1978. 22. Ali Muhammed Ömer, Dirâsât fî Hadâreti’l-İslâmiyye, Mısır, ts. 23. Philip Hitti, Siyasi ve Kültürel İslam Tarihi, çev. Salih Tuğ, I-IV, İstanbul 1980. 24. S. T. Runciman, “Avrupa Medeniyetinin Gelişmesi Üzerindeki İslami Tesirler”, çev. Nuflin Asgari, Şarkiyat Mecmuası, İstanbul 1959, s. 1-12. 25. Hilmi Ziya Ülken, “İslam Felsefe ve İtikadının Garba Tesiri”, Ankara Ü. İlahiyat Fakültesi (AÜİF) Dergisi, 1962, X, s. 1-31 26. Ekrem Üçyiğit, “Ortaçağ İslam Medeniyetinin Avrupa medeniyeti Üzerinde Tesirleri”, AÜİF Dergisi, 1955, IV, s. 31-45. 27. Roger Garaudy, İnsanlığın Medeniyet Destanı, çev. Cemal Aydın, İstanbul 2006. 28. Recep Yıldırım, Uygarlık Tarihine Giriş, Ankara 2004. 29. Uygarlık Tarihi (ed. İsmail Güven), Ankara 2010. 30. Muhammet Şahin, Uygarlık Tarihi, Ankara 2009. 31. Oğuz Tekin, Eski Yunan ve Roma Tarihine Giriş, İstanbul 2014. “İSLAM TOPLUMU VE MEDENİYETİ” KONUSUNDA İSLAM TARİHİ, KÜLTÜR VE MEDENİYETİ, ADLI ESERİN III. VE IV. CİLDİNDE (İSTANBUL 1997) YER ALAN MAKALELER 1. G.E. von Grünebaum, “İslam Medeniyetinin Kaynakları”, çev. İlhan Kutluer, İslam Tarihi, Kültür ve Medeniyeti, IV, 15-59. 2. Clauda Cahen, “Ekonomi, Toplum ve Kurumlar”,çev. Ufuk Ayan, İslam Tarihi, Kültür ve Medeniyeti, IV, 61-84. 3. J. Schacht, “Hukuk ve Adalet”, çev. İlhan Kutluer-Hurrem Yılmaz, İslam Tarihi, Kültür ve Medeniyeti, IV, 85-110. 4. Louis Gardet, “Din ve Kültür”, çev.. İlhan Kutluer, İslam Tarihi, Kültür ve Medeniyeti, IV, 113-156. 5. İrfan Fahid, “Edebiyat”,çev. Kemal Kahraman, İslam Tarihi, Kültür ve Medeniyeti, IV, 317-352. 6. G. Fehervari, “Sanat ve Mimari”,çev. İrfan-Enver Pamuk, İslam Tarihi, Kültür ve Medeniyeti, IV, 245-313. 7. G. Anavati, “Bilim”, çev. Turan Koç, İslam Tarihi, Kültür ve Medeniyeti, IV, 317-352 8. S. Pines, “Felsefe”, çev. İlhan Kutluer, İslam Tarihi, Kültür ve Medeniyeti, IV, 354-397. 9. V. J. Parri, “Savaş Tekniği”, İslam Tarihi, Kültür ve Medeniyeti, IV, 399-422. 10. F. Gabrieli,”İlmi ve Edebi Tesirlerin Avrupa’ya İntikali”, çev. İlhan Kutluer, İslam Tarihi, Kültür ve Medeniyeti, IV, 423-461.
Notlar
İSLÂM MEDENİYETİ TARİHİ KAYNAKLARI -SEÇMELER- (GENEL TARİH ESERLERİ) 1. Halife b. Hayyât (ö. 240/854), Târîh (nşr. Süheyl Zekkâr), Beyrut 1993. 2. Ya’kûbî (ö. 284/897), Târîh, I-II, Beyrut 1995. 3. Taberî (ö. 310/922), Târîhu’l-Ümem ve’l-Mülûk (nşr. M. Ebü’l-Fazl İbrahim), I-XI, Beyrut, ts. 4. Mesûdî (ö. 345/956), Mürûcü’z-Zeheb (nşr. M. Muhyiddin Abdülhamid), I-IV, Mısır 1964. 5. İbnü’l-Esîr (ö. 630/1232), el-Kâmil fi’t-Târîh, I-XIII, Beyrut 1979. 6. İbn Kesîr (ö. 774/1373), el-Bidâye ve’n-nihâye (nşr. Ahmed Ebû Mülhim v. dğr.), I-XIV, Beyrut, ts. (FÜTÛHÂT KİTAPLARI) 7. İbn Abdülhakem (ö. 257/870), Fütûhu Mısr ve Ahbâruhâ (nşr. C. Torrey), Leiden 1922. 8. Belâzurî (ö. 279/892), Fütûhu’l-Büldân (Türkçeye çev. Mustafa Fayda), Ankara 2002. 9. İbn A’sem (ö. 314/926), Kitâbü’l-Fütûh, I-IV, Beyrut 1986. (MAHALLÎ TARİHLER VE ŞEHİR TARİHLERİ) 10. Ezrakî (ö. 223/837), Ahbâru Mekke (nşr. Rüşdi Salih Melhas), I-II, Beyrut 1969. 11. İbn Şebbe (ö. 262/876), Târîhu’l-Medîneti’l-Münevvere (nşr. Fehim M. Şeltut), I-IV. 12. Ezdî (ö. 334/945), Târîhu’l-Mevsıl (nşr. Ali Habibe), Kahire 1967. 13. Hatîb el-Bağdâdî (ö. 463/1071), Târîhu Medîneti’s-Selâm-Târîhu Bağdâd, I-XIV, Kahire 1931. 14. İbn Asâkir (ö. 571/1175), Târîhu Medîneti Dımaşk (nşr. Ömer el-Amrî), I-, Beyrut 1995-, (SOSYAL TARİHLER, EDEBİYAT, KÜLTÜR, İLİM VE HADİS KİTAPLARI) 15. Abdürrezzak San’ânî (ö. 211/826), el-Musannef, I-XI, Lübnan 1970-1972. 16. İbn Sa’d (ö. 230/845), et-Tabakâtü’l-Kübrâ (nşr. İhsan Abbas), I-IX, Beyrut 1985. 17. İbn Habib (ö. 245/859), Kitâbü’l-Muhabber, Beyrut 1941. 18. Câhız (ö. 256/869), el-Beyân ve’t-Tebyîn (nşr. Abdüsselam M. Harun), I-IV, Kahire 1968. 19. İbn Abdürabbih (ö. 327/939), el-Ikdü’l-Ferîd (nşr. Ahmed Emin v.dğr.), I-VII, Kahire 1973. 20. Ebü’l-Ferec el-Isfahânî (ö. 356/967), el-Eğânî (nşr. İbrahim Ebyârî), I-XXXI, Kahire 1969-1979. 21. İbnü’n-Nedîm (ö. 385/995), el-Fihrist, Beyrut 1978. 22. Yâkût el-Hamevî (ö. 626/1229), Mu’cemü’l-Üdebâ (nşr. Ahmed Ferid Rifâî), I-XX, Kahire 1936-1938. (HARAC, EMVÂL VE İDÂRÎ HUKUK KİTAPLARI) 23. Ebû Yusuf (ö. 182/798), Kitâbü’l-Harâc (nşr. Kusay M. el-Hatîb), Kahire 1396. 24. Ebû Ubeyd Kasım b. Sellâm (ö. 224/838), Kitâbü’l-Emvâl (nşr. M. Amâre), Kahire 1989. 25. Mâverdî (ö. 450/1058), el-Ahkâmü’s-sultâniyye, Beyrut 1985. (COĞRAFYA VE SEYAHAT KİTAPLARI) 26. İbn Hurdâzbih (ö. 912 civarı), el-Mesâlik ve’l-Memâlik (nşr. De Goeje), Leiden 1889. 27. Ya’kûbî (ö. 284/897), el-Büldân (nşr. De Goeje), Leiden 1892. 28. İbn Havkal (ö. X. yy.), Sûretü’l-Arz (nşr. De Goeje), Leiden 1873. 29. Yâkût el-Hamevî (ö. 626/1229), Mu’cemü’l-Büldân, I-VII, Beyrut 1995-1996. 30. İbn Cübeyr (ö. 614/1217), Rihletü İbn Cübeyr Beyrut 1964. 31. İbn Battûta (ö. 770/1368-1369), Tuhfetü’n-nüzzâr fî garâibi’l-emsâr ve acâibi’l-esfâr-Rihletü İbn Battûta (nşr. Abdülhâdî et-Tâzî), I-V, Rabat 1997.
Dersin Öğrenme Çıktıları
Sıra | Dersin Öğrenme Çıktıları |
---|---|
ÖÇ01 | Medeniyet ve Kültür kavramlarını, bunların oluşumuna tesir eden faktörleri bilir. |
ÖÇ02 | İslam Medeniyetinin etkilendiği medeniyetler hakkında bilgi sahibi olur. |
ÖÇ03 | İslam Medeniyetinin temel özelliklerini, iç ve dış dinamiklerini kavrar. |
ÖÇ04 | İslam Medeniyetinin maddi ve manevi eserlerini tanır. |
Program Öğrenme Çıktıları ile İlişkisi
Sıra | Tür | Program Öğrenme Çıktıları | Duzey |
---|---|---|---|
PÖÇ01 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | İslam Dini´´nin temel kavramları, kaynakları, esasları, değerleri ve felsefesini tanımlar. | 2 |
PÖÇ02 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Din olgusunun, insan ve toplum yapısının oluşmasına, değişmesine ve gelişmesine etkilerini açıklar. | 1 |
PÖÇ03 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | İslam Tarih ve Medeniyetinin oluşum ve gelişim süreçlerini açıklar. | |
PÖÇ04 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Müslüman toplumların sosyo-kültürel, dinî, siyasî ve iktisadî yapısını tanımlar. | 2 |
PÖÇ05 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Temel dini metinleri okur, açıklar ve yorumlar. | 2 |
PÖÇ06 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Bilimsel yöntem ve teknikleri kullanarak doğru dini bilgiye ulaşır, elde edilen bilgiyi değerlendirir ve kullanır. | |
PÖÇ07 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Günümüz ihtiyaçları çerçevesinde temel dinî problemleri tespit eder ve çözüm üretir. | 3 |
PÖÇ08 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | İslam tarihi, kültürü, sanat ve edebiyatı alanında bilgi ve beceri kazanır. | |
PÖÇ09 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Bilimsel ve felsefî alanda elde edilen birikimleri ilahiyat alanına taşır. | 3 |
PÖÇ10 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | İslami ilimler tarihinde ortaya konan bilimsel birikim ve tarihi tecrübeyi tasnif eder ve sorgular. | 2 |
PÖÇ11 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Dini değerlerin toplumda birleştirici, bütünleştirici, uzlaştırıcı rolüne uygun tutum ve davranışları destekler. | |
PÖÇ12 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | İtikat, ibadet, ahlak ve muamelât açısından İslam dinini doğru olarak açıklar. | 2 |
PÖÇ13 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | Din, bilim, sanat, felsefe ve ahlakın birbirlerini tamamlayan unsurlar olduğunu ve birlikte düşünülmesi gerektiğini ayırt eder. | |
PÖÇ14 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | İnanca ve kutsallık atfedilen değerlere saygı gösterir, bir arada yaşama kültürünü destekler. | 3 |
PÖÇ15 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | Mesleki gelişiminin yanı sıra, ilgi yetenekleri doğrultusunda bilimsel, sosyal, kültürel ve sanatsal alanlarda öğrenme gereksinimlerini belirleyerek kendini sürekli geliştirir. | 3 |
PÖÇ16 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Pratik din hizmetleri, din eğitimi ve öğretimi alanlarında görev yapar. | 2 |
Haftalık Akış
Hafta | Konu | Ön Hazırlık | Yöntemler |
---|---|---|---|
1 | Kültür ve Medeniyet Kavramları | Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Beyin Fırtınası |
2 | Medeniyetin Temel Unsurları | Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma, Beyin Fırtınası |
3 | Geçmiş Medeniyetlerin Genel Özellikleri | Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Beyin Fırtınası |
4 | Medeniyetler Arası Etkileşimler | Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Beyin Fırtınası |
5 | İslam Medeniyetinin Kaynakları | Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası |
6 | İslam Medeniyetinin Temel Özellikleri | Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
7 | İslam Medeniyetinde Sosyal, Ekonomik ve İdari Yapı | Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
8 | Ara Sınav | - | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
9 | İslam Medeniyetine Türklerin Katkıları | Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
10 | İslam Medeniyetinde İlmi Hayat I (Eğitim-Öğretim, Dini ve Sosyal İlimler) | Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
11 | İslam Medeniyetinde İlmi Hayat II (Fen ve Sağlık Bilimleri) | Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
12 | Sanat ve Mimari | Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
13 | İslam Medeniyetinde Şehirleşme ve Şehircilik | Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
14 | İslam Medeniyetinde Vakıf | Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
15 | İslam Medeniyetinin Diğer Medeniyetlere Etkileri | Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
16 | Yarıyıl Sonu Sınavları | Yarıyıl Sonu Sınavları | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
17 | Yarıyıl Sonu Sınavları | Yarıyıl Sonu Sınavları | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
Öğrenci İş Yükü - AKTS
Çalışmalar | Sayısı | Süresi (Saat) | İş Yükü (Saat) |
---|---|---|---|
Ders ile İlgili Çalışmalar | |||
Ders (Sınav haftaları dahil değildir) | 14 | 2 | 28 |
Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) | 14 | 1 | 14 |
Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar | |||
Ödev, Proje, Diğer | 0 | 0 | 0 |
Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) | 1 | 4 | 4 |
Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı | 1 | 8 | 8 |
Toplam İş Yükü (Saat) | 54 | ||
Toplam İş Yükü / 25 (s) | 2,16 | ||
AKTS | 2 AKTS |