TÜRKÇE
ENGLISH
Genel Bilgi
| Kod | EFMZ107 |
| Ad | Eğitim Sosyolojisi |
| Dönem | 2024-2025 Eğitim-Öğretim Yılı |
| Yarıyıl | 1. Yarıyıl |
| Süre (T+U) | 2-0 (T-U) (17 Hafta) |
| AKTS | 3 AKTS |
| Yerel Kredi | 2 Yerel Kredi |
| Eğitim Dil | Türkçe |
| Seviye | Lisans Dersi |
| Tür | Normal |
| Öğretim Şekli | Yüz Yüze Öğretim |
| Bilgi Paketi Koordinatörü | Prof. Dr. ADNAN GÜMÜŞ |
| Dersin Öğretim Elemanı |
Prof. Dr. ADNAN GÜMÜŞ
(A Grubu)
(Sor. Öğr. Ele.)
Prof. Dr. ADNAN GÜMÜŞ (B Grubu) (Sor. Öğr. Ele.) |
Dersin Amacı / Hedefi
Temel toplumsal süreçlerin ve sosyolojinin temel kavramlarının, kuramlarının ve yaklaşımlarının öğrenilmesi; eğitimin sosyal işlevlerinin ve anlamının kavranması; eğitim süreçleri ile sosyal, iktisadi, politik, kültürel olgular ve kurumlar arasındaki, zümre, sınıf, güç birlikleri arasındaki karşılıklı ilişkinin kavranması; sosyolojik perspektiflerden eğitim sorunları, politika, reform ve uygulamalarına yönelik çözüm önerilerine dair çıkarımlarda bulunulabilmesi.
Dersin İçeriği
Temel toplumsal süreçler ve sosyolojinin temel kavramları (toplum, kültür, kozmos, uygarlık, sosyal yapı, sosyal olgu, sosyal olay, sosyal etkileşim, sosyal eylem, sosyal grup, zümre, sınıf, güç-nüfuz ilişkileri, iktidar, değişme vd.); sosyolojinin öncüleri (Platon, Aristoteles, Farabi, İbn-i Haldun, A. Comte, K. Marx, E. Durkheim, M. Weber vd.) ve eğitim görüşleri; temel sosyolojik teoriler (işlevselcilik, yapısalcılık, sembolik etkileşimcilik, çatışma kuramı, eleştirel teori, fenomenoloji ve etnometodoloji) açısından eğitim; toplumsal süreçler (sosyalleşme, sosyal tabakalaşma, sosyal hareketlilik, sosyal değişme vd.) ve eğitim; toplumsal kurumlar (aile, din, ekonomi,siyaset) ve eğitim; Türkiyede sosyolojinin ve eğitim sosyolojisinin gelişimi (Ziya Gökalp, İsmail Hakkı Baltacıoğlu, Nurettin Topçu, Mümtaz Turhan, Niyazi Berkes vd.); kültür ve eğitim; sosyal, kültürel, iktisadi, idari, siyasi, ahlaki eylem, bir sistem ve topluluk olarak okul.
Dersin Ön Koşulu
Ön koşul bulunmamaktadır
Kaynaklar
Temel sosyoloji problemleri ile önemli isim ve eserlerden derlemeler halinde düzenlenmiş halde verilen pdf notlarla, derslerde ve bu notlarda adı geçen isimlerin eserleri ve bu akımlara dair eserler temel kaynak durumundadır.
Notlar
Sosyolojiye Giriş ve Eğitim Sosyolojisi kitapları ile mitolojiden dinlere toplum ve kültürlerin oluşumu ve eğitim sorunları ile ilgili her tür kaynak destek materyalini oluşturmaktadır.
Dersin Öğrenme Çıktıları
| Sıra | Dersin Öğrenme Çıktıları |
|---|---|
| ÖÇ01 | Bilimi, sosyolojiyi, eğitim sosyolojisinin tanımlar ve temel çalışma alanlarını sayar. |
| ÖÇ02 | Bilim ve eğitimin toplumsal işlevlerini açıklar. |
| ÖÇ03 | Zümre, sınıf ve güç-nüfuz ilişkilerinin eğitim alanındaki yansımalarını açıklar. |
| ÖÇ04 | Kurumların, sosyal yapı ve sosyal değişmelerin eğitim, okul ve toplumun işleyişi ile bireylerin yaşamları üzerindeki etkilerini açıklar. |
| ÖÇ05 | Kültür, din, gelenek, ideolojilerin eğitsel yaşantılar üzerindeki etkisini açıklar. |
| ÖÇ06 | Toplumsal grupların, ilişkilerinin ve dinamiklerinin grup ve bireyler üzerindeki etkilerini tanır. |
| ÖÇ07 | Öğretim programlarının insan, toplum ve doğa yararına, toplumun sosyokültürel ve ekonomik ihtiyaçları doğrultusunda yapılandırılmasının önemini değerlendirir. |
| ÖÇ08 | Okul ve sınıf içi ilişkileri ve kişi-gruplar arası ilişki ve sorunları inceler ve çözüm önerileri geliştirir. |
| ÖÇ09 | Eğitim sosyolojisinden elde ettiği bakışla eğitim politika, planlama ve yapılanmasına yönelik farklı bakış ve modeller geliştirir. |
| ÖÇ10 | Eğitim ve okulda yaşanan sorunlara sosyolojik perspektiften alternatif çözümler önerir. |
Program Öğrenme Çıktıları ile İlişkisi
| Sıra | Tür | Program Öğrenme Çıktıları | Duzey |
|---|---|---|---|
| PÖÇ01 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Sınıf öğretmenliği kapsamında yer alan derslerle (Matematik, Türkçe, Fen Bilimleri, Hayat Bilgisi, Sosyal Bilgiler, Görsel Sanatlar, Müzik, Oyun ve Fiziki Etkinlikler, vb.) ilgili kavram ve ilkeleri açıklar. | 4 |
| PÖÇ02 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | İlkokul döneminde (1., 2., 3., 4. Sınıf) öğrenim gören öğrencilerin gelişim özelliklerine göre özgün öğrenme ortamları oluşturur. | 1 |
| PÖÇ03 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Tarihsel süreç içinde yer alan önemli kişi (bilim insanları, gazeteci, ressam, yazar vb.), olay ve olguları, eğitim uygulamaları ile ilişkilendirir. | 3 |
| PÖÇ04 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | İlkokul dönemi (1., 2., 3., 4. Sınıf) öğretim programında yer alan derslerin (Matematik, Türkçe, Fen Bilimleri, Hayat Bilgisi, Sosyal Bilgiler, Görsel Sanatlar, Müzik, Oyun ve Fiziki Etkinlikler, vb.) öğretiminde uygun öğretim strateji, yöntem ve teknikleri kullanır. | 4 |
| PÖÇ05 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Sanatsal eser ve çalışmaların, öğrenci gelişimine katkısının farkında olur ve öğretim uygulamalarına yansıtır. | 1 |
| PÖÇ06 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Sınıf öğretmenliği alanında yaşanan problemlerin çözümünde, bilimsel süreç becerilerini kullanır. | 4 |
| PÖÇ07 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Öğrencilerin üst düzey düşünme becerilerinin gelişimine uygun yöntem ve teknikleri kullanır. | 4 |
| PÖÇ08 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Öğretme-öğrenme sürecini, öğrencilerin gelişim özelliklerini, bireysel farklılıklarını ve konu alanının özelliklerini dikkate alarak planlar, uygular ve değerlendirir. | 4 |
| PÖÇ09 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Öğretim süreçlerinin ve öğrenme ürünlerinin değerlendirilmesinde, farklı ölçme ve değerlendirme yöntem ve tekniklerini kullanır. | 2 |
| PÖÇ10 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Etkili öğretme-öğrenme süreçlerini oluşturmak için uygun materyalleri geliştirir ve bu süreçte bilişim teknolojilerini etkin biçimde kullanır. | 3 |
| PÖÇ11 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Öğretim süreçlerini yürütürken karşılaşılan sorunların çözümünde, hem bireysel hem de ilgili diğer kişilerle (aile, öğretmen, yönetici vb.) birlikte sorumluluk alır. | 4 |
| PÖÇ12 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Öz değerlendirme yaparak mesleki bilgi ve becerilerini geliştirir. | 4 |
| PÖÇ13 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Bireysel öğrenme becerisi ile edindiği bilgileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirir. | 5 |
| PÖÇ14 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | İlgi ve yetenekleri doğrultusunda bilimsel, kültürel, sanatsal, sosyal ve teknolojik alanlarda eğitim gereksinimlerini karşılar. | 5 |
| PÖÇ15 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Alanı ile ilgili konularda düşüncelerini ve önerilerini yazılı ve sözlü olarak paylaşır. | 2 |
| PÖÇ16 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | Eğitsel süreçteki paydaşları (öğrencileri, öğretmen arkadaşları, okul yönetimi ve veli) ile etkili iletişim kurar ve aile katılımını sağlamak için stratejiler geliştirir. | 3 |
| PÖÇ17 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Eğitim-öğretim sürecinde, eğitimin genel amaçlarına ve temel ilkelerine uygun davranır. | 3 |
| PÖÇ18 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Yaşam boyu öğrenme kapsamında öğrencilerini, içinde bulunduğu sosyal çevresini ve toplumu geliştirmek için proje ve etkinlikler tasarlar. | 4 |
| PÖÇ19 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Yakın çevresinde, ülkesinde ve dünyada ortaya çıkan bilimsel, sanatsal, sosyal, ekonomik ve teknolojik olgu ve olayları takip ederek eğitsel uygulamalarına yansıtır. | 4 |
| PÖÇ20 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Öğretimi planlama, uygulama ve değerlendirmede, sınıf öğretmenliği alanının çok disiplinli ve disiplinler arası olma özelliğini dikkate alır. | 3 |
| PÖÇ21 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Birleştirilmiş sınıflarda, öğretimi planlama, uygulama ve değerlendirme bilgi ve becerisine sahip olur. | |
| PÖÇ22 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Alanı ile ilgili gelişmeleri yabancı/uluslar arası kaynaklardan takip eder. | 2 |
| PÖÇ23 | Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik | Evrensel ve kök değerleri benimseyerek öğrencilerine ve çevresine rol model olur. | 5 |
| PÖÇ24 | Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik | Günlük ve mesleki yaşamında, Türkçeyi doğru ve etkili biçimde kullanarak model olur. | 3 |
| PÖÇ25 | Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik | İlkokul öğretmeni olarak insan ve çocuk haklarının evrenselliği, sosyal adalet, kalite kültürü, çevre, sağlık ve iş güvenliği konularında bilgili ve duyarlıdır. | 4 |
| PÖÇ26 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Eğitim felsefeleri ile eğitim programları arasındaki ilişkiyi analiz ederek öğretim uygulamalarına yansıtır. | 3 |
Haftalık Akış
| Hafta | Konu | Ön Hazırlık | Yöntemler |
|---|---|---|---|
| 1 | Bilimlerin, sosyolojinin, eğitim sosyolojisinin, okul sosyolojisinin konusu, tanımı ve önemi | Okuma, literatür taraması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 2 | Eğitim ve eğitim olmayan, bilim ve bilim olmayan ayrımları | Okuma, literatür taraması, tartışma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Örnek Olay |
| 3 | Evren, doğa, yaşam, insan, dil, kültür ve sanatın oluşumu ve evrimi ile ilgili bilgi ve paradigmalar | Okuma, literatür taraması, tartışma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Örnek Olay |
| 4 | Mitos, dinler, sosyal düşünce, bilim ve felsefenin oluşumu | Okuma, literatür taraması, tartışma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Örnek Olay |
| 5 | Sosyal olay, sosyal olgu, sosyal ilişki, sosyal etkileşim, sosyalizasyon, değer, norm, pozisyon, statü, rol, kimlik, grup, zümre oluşumları ve eğitimle ilişkileri | Okuma, inceleme, örnekler hazırlama | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Örnek Olay |
| 6 | Tabaklaşma, sınıf, güç ve nüfuz ilişkileri ve eğitimle ilişkileri | Okuma, inceleme, örnekler hazırlama | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Örnek Olay |
| 7 | Toplumsal kurumlar (aile, din, ekonomi, siyaset), sosyal yapı ve eğitim | Okuma, inceleme, örnekler hazırlama | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Örnek Olay |
| 8 | Ara Sınav | Sınav hazırlığı | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
| 9 | Okul içi dinamikler; sosyal, kültürel, ekonomik, siyasi, yönetsel, ahlaki bir sistem ve topluluk olarak okul (okul içi yapı, otorite, meşruiyet, süreç, gruplaşma, norm, değer, ilişki ve disiplin durumları ve aralarındaki bağlar) | Okuma, inceleme, örnekler hazırlama | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Örnek Olay |
| 10 | Değişim ve eğitim: Modernleşme ve postmodernleşme, bilimsel ve teknolojik gelişmelerin eğitime yansımaları | Okuma, inceleme, örnekler hazırlama | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Örnek Olay |
| 11 | Toplumun inşası, sürdürümü ve sosyal hareketlilik (dikey ve yatay mobilite), bilgi dağıtımı, okula seçme ölçütleri, öğrenme biçimleri, öğretim programları, bilginin yönetimi ve kişilik ve kültürlerin yeniden üretimini, eğitim hakkı ve eğitimde fırsat eşitliği, sosyal hareketler, demokrasi ve eğitim ilişkileri, eğitimin planlanması, programlama ve reform tartışmaları | Okuma, investigation, görüş oluşturma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Problem Çözme |
| 12 | Sosyolojinin ve eğitim sosyolojisinin öncüleri (Platon, Aristoteles, Farabi, İbn-i Haldun, A. Comte, K. Marx, E. Durkheim, M. Weber ve diğerleri) ve eğitim görüşleri | Okuma, literatür | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 13 | Temel sosyolojik teoriler (işlevselcilik, yapısalcılık, sembolik etkileşimcilik, çatışma kuramı, eleştirel teori, fenomenoloji ve etnometodoloji) açısından eğitim | Okuma, literatür, tartışma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Örnek Olay, Problem Çözme |
| 14 | Türkiye'de eğitimle ilgili farklı görüşler ve sosyoloji ve eğitim sosyolojisinde önemli isimler | Okuma, inceleme, görüş oluşturma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Örnek Olay |
| 15 | Eğitim teorileri, eleştirel, bilimsel eğitim, eleştirel pedagoji, alternatif okul ve eğitim tartışmaları, farklı eğitim anlayışları | Okuma, görüş oluşturma, önerilerde bulunma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Beyin Fırtınası |
| 16 | Yarıyıl Sonu Sınavları | Sınav hazırlığı | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
| 17 | Yarıyıl Sonu Sınavları | Sınav hazırlığı | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
Öğrenci İş Yükü - AKTS
| Çalışmalar | Sayısı | Süresi (Saat) | İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ders (Sınav haftaları dahil değildir) | 14 | 2 | 28 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) | 14 | 2 | 28 |
| Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ödev, Proje, Diğer | 1 | 2 | 2 |
| Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) | 1 | 6 | 6 |
| Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı | 1 | 14 | 14 |
| Toplam İş Yükü (Saat) | 78 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (s) | 3,12 | ||
| AKTS | 3 AKTS | ||