TÜRKÇE
ENGLISH
Genel Bilgi
| Kod | FK0038 |
| Ad | Örnek Hazırlama Protokolleri ve Yaş Tayini |
| Dönem | 2024-2025 Eğitim-Öğretim Yılı |
| Yarıyıl | . Yarıyıl |
| Süre (T+U) | 3-0 (T-U) (17 Hafta) |
| AKTS | 6 AKTS |
| Yerel Kredi | 3 Yerel Kredi |
| Eğitim Dil | Türkçe |
| Seviye | Yüksek Lisans Dersi |
| Tür | Normal |
| Öğretim Şekli | Yüz Yüze Öğretim |
| Bilgi Paketi Koordinatörü | Doç. Dr. MEHMET YÜKSEL |
Dersin Amacı / Hedefi
Lüminesans yöntemlerle yaş tayini uygulamalarını ve örnek hazırlama protokollerini öğretmek.
Dersin İçeriği
Radyoaktif bozunmaya dayanan yaş tayini teknikleri, Termolüminesans (TL) yöntemiyle yaş tayini, Optik uyarımlı lüminesans (OSL) yöntemiyle yaş tayini, Kuvars ve Feldspat ayırma teknikleri, Örnek hazırlama protokolleri, Eşdeğer doz ölçüm protokolleri, Yıllık dozun ve yaşın belirlenmesi, Gama spektrometresinin yıllık doz hesaplamalarında kullanımı, Lüminesans dozimetrelerin yıllık doz hesaplamalarında kullanımı, Yaş belirlemede hata hesaplamaları, Yaş tayininde sınırlıklar ve özel problemler.
Dersin Ön Koşulu
Bu dersin önkoşulu bulunmamaktadır.
Kaynaklar
Luminescence Dating, Yazar: Martin J. Aitken, Yayınevi: London: Academic Press, Handbook of Luminescence Dating, Editör: Mark D. Bateman, Luminescence Dating in the Natural Sciences, Yazar: Michel Lamothe
Notlar
Ders notları, Ders sunumları
Dersin Öğrenme Çıktıları
| Sıra | Dersin Öğrenme Çıktıları |
|---|---|
| ÖÇ01 | Tarihlendirme yöntemlerini ve özelliklerini açıklar. |
| ÖÇ02 | Lüminesans teorisine dayanan tarihlendirme metotlarını özetler. |
| ÖÇ03 | Kuvars ve feldspat örnek ayırma tekniklerini tanımlar. |
| ÖÇ04 | Örnek hazırlama protokollerini uygun ölçüm yöntemi için tasarlar. |
| ÖÇ05 | Tek tablet (disk) yenileme (SAR) yöntemini ve sınırlılıklarını içeren bir taslak hazırlar. |
| ÖÇ06 | Çok tablet (disk) ilave doz (MAAD) yöntemini uygun örnekler için uygular. |
| ÖÇ07 | Lüminesans ölçüm cihazında eşdeğer doz ölçüm protokollerini çalıştırır. |
| ÖÇ08 | Aktivite ölçüm verilerinden yıllık dozu hesaplar. |
| ÖÇ09 | Arkeolojik ve jeolojik materyallerin yaşlarını belirlemek için deneyler yapar. |
| ÖÇ10 | Tarihlendirmede hata hesaplamalarını, yaş tayininde karşılaşılan sınırlılıkları özetler. |
Program Öğrenme Çıktıları ile İlişkisi
| Sıra | Tür | Program Öğrenme Çıktıları | Duzey |
|---|---|---|---|
| PÖÇ01 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Fiziğin çeşitli konularında yeterli altyapıya sahip olur. | 4 |
| PÖÇ02 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Fizikte matematiksel yöntemleri kullanır. | 3 |
| PÖÇ03 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Deney ve gözlem sonuçlarını yorumlar. | 5 |
| PÖÇ04 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Fizik alanında edindiği uzmanlık düzeyindeki kuramsal ve uygulamalı bilgileri kullanır. | 4 |
| PÖÇ05 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Bilimsel araştırmanın mantığı hakkında bilgi sahibi olur. | 2 |
| PÖÇ06 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Deneysel bir projenin sonuçlarını veya bir fizik probleminin çözümünü yazılı ve sözlü olarak sunar. | 5 |
| PÖÇ07 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Bilimsel araştırma yapmak için gerekli olan yayın, kitap ve yöntemleri seçer ve kullanır. | 3 |
| PÖÇ08 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Fiziğe ilişkin bir konuda bilgiye erişir, bu amaçla literatür taraması yapar ve diğer kaynakları kullanır. | 5 |
| PÖÇ09 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Fizik alanı ile ilgili karşılaşılan sorunları araştırma yöntemlerini kullanarak çözümler. | |
| PÖÇ10 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Bağımsız olarak araştırma yapabilir. | 3 |
| PÖÇ11 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Araştırma veya sanayiye ilişkin projelerde etkin bir şekilde grup çalışması yapabilir. | 4 |
| PÖÇ12 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Yaşam boyu öğrenme gerekliliğinin bilincine sahip olur. | |
| PÖÇ13 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Fizik alanındaki gelişmeleri izler ve kendini sürekli olarak yeniler. | 5 |
| PÖÇ14 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Fizik alanındaki problemlere ilişkin kendi fikirlerini ve önerilerini, nicel ve nitel veriler ile destekleyerek fizik alanındaki ve alan dışındaki gruplarla paylaşır. | |
| PÖÇ15 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Bir çalışmadan elde ettiği sonuçları etkin bir şekilde sözlü ve yazılı olarak sunabilir. | 5 |
| PÖÇ16 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Fizik alanında özümsedikleri bilgiyi, problem çözme ve/veya uygulama becerilerini, disiplinler arası çalışmalarda kullanır. | 4 |
| PÖÇ17 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Araştırma geliştirme kuruluşlarında çalışabilecek bir altyapıya sahip olur. |
Haftalık Akış
| Hafta | Konu | Ön Hazırlık | Yöntemler |
|---|---|---|---|
| 1 | Tarihlendirmeye giriş, tarihlendirme ile ilgili temel bilgiler: dünü ve bugünü | Kaynak kitaplardan ve ders notlarından çalışma, literatür taraması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 2 | Radyoaktif bozunmaya dayanan yaş tayini teknikleri | Kaynak kitaplardan ve ders notlarından çalışma, literatür taraması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 3 | Lüminesans tarihlendirme yöntemleri (Termolüminesans (TL) ve Optik uyarımlı lüminesans (OSL)) | Kaynak kitaplardan ve ders notlarından çalışma, literatür taraması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 4 | Lüminesans tarihlendirmede kullanılan minerallerin temel özellikleri: kuvars, feldspat, kalsit | Kaynak kitaplardan ve ders notlarından çalışma, literatür taraması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 5 | Kuvars, feldspat ve kalsit örnek ayırma teknikleri | Kaynak kitaplardan ve ders notlarından çalışma, literatür taraması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 6 | Lüminesans tarihlendirme için örnek hazırlama protokolleri (kaba eleme, asit uygulamaları, mineral ayıklama ve nemlilik analizleri) | Kaynak kitaplardan ve ders notlarından çalışma, literatür taraması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 7 | TL/OSL tarihlendirme ölçüm sistemlerinde ısıl çiftlere ve optiksel uyarım ledlerine ait özellikler | Kaynak kitaplardan ve ders notlarından çalışma, literatür taraması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 8 | Ara Sınavlar | Kaynak kitaplardan ve ders notlarından çalışma, literatür taraması | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav, Ödev, Proje / Tasarım |
| 9 | Tek tablet (disk) yenileme (SAR) yöntemi ve uygulamaları | Kaynak kitaplardan ve ders notlarından çalışma, literatür taraması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 10 | Çok tablet (disk) ilave doz (MAAD) yöntemi ve uygulamaları | Kaynak kitaplardan ve ders notlarından çalışma, literatür taraması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 11 | Lüminesans tarihlendirmede eşdeğer doz ve yıllık doz hesaplama protokolleri | Kaynak kitaplardan ve ders notlarından çalışma, literatür taraması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 12 | Gama spektrometresi ve yıllık doz hesaplamalarında kullanımı | Kaynak kitaplardan ve ders notlarından çalışma, literatür taraması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 13 | Lüminesans dozimetreler ve yıllık doz hesaplamalarında kullanımı | Kaynak kitaplardan ve ders notlarından çalışma, literatür taraması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 14 | Arkeolojik ve jeolojik materyallerde yaş hesaplamaları | Kaynak kitaplardan ve ders notlarından çalışma, literatür taraması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 15 | Lüminesans tarihlendirme ile deprem analizleri (fay düzlemleri ve tarihlendirme), istatistiksel yaklaşımlar ve hata hesaplamaları | Kaynak kitaplardan ve ders notlarından çalışma, literatür taraması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 16 | Yarıyıl Sonu Sınavları | Kaynak kitaplardan ve ders notlarından çalışma, literatür taraması | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav, Ödev, Proje / Tasarım |
| 17 | Yarıyıl Sonu Sınavları | Kaynak kitaplardan ve ders notlarından çalışma, literatür taraması | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav, Ödev, Proje / Tasarım |
Öğrenci İş Yükü - AKTS
| Çalışmalar | Sayısı | Süresi (Saat) | İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ders (Sınav haftaları dahil değildir) | 14 | 3 | 42 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) | 14 | 4 | 56 |
| Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ödev, Proje, Diğer | 1 | 12 | 12 |
| Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) | 1 | 10 | 10 |
| Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı | 1 | 30 | 30 |
| Toplam İş Yükü (Saat) | 150 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (s) | 6,00 | ||
| AKTS | 6 AKTS | ||