TÜRKÇE
ENGLISH
Genel Bilgi
| Kod | TDE721 |
| Ad | Türk Dili Tarihi I |
| Dönem | 2024-2025 Eğitim-Öğretim Yılı |
| Yarıyıl | . Yarıyıl |
| Süre (T+U) | 2-0 (T-U) (17 Hafta) |
| AKTS | 5 AKTS |
| Yerel Kredi | 2 Yerel Kredi |
| Eğitim Dil | Türkçe |
| Seviye | Yüksek Lisans Dersi |
| Tür | Normal |
| Öğretim Şekli | Yüz Yüze Öğretim |
| Bilgi Paketi Koordinatörü | Prof. Dr. AYŞEHAN DENİZ ABİK |
Dersin Amacı / Hedefi
Yazılı ilk kaynaklardan itibaren Türk dili tarihini 13. yüzyıla kadar özellikleri ile öğretmek
Dersin İçeriği
Türk dilinin tarihi dönemlerinin incelenmesi.
Dersin Ön Koşulu
yok
Kaynaklar
Caferoğlu, Ahmet, Türk Dili Tarihi, İstanbul Tekin, Talat- Ölmez Mehmet, Türk Dilleri Giriş Ercilasun , Ahmet Bican, Türk Dili Tarihi, Ankara, 2004 Yılmaz, Emine- Demir, Nurettin, Türk Dili El Kitabı, Ankara, Arat, Reşit Rahmeti, Türk lehçe ve Şivelerinin Tasnifi, Türkiyat Mecmuası C.X Tekin, Talat, Türk Dili Diyalektlerinin Yeni Bir Tasnifi, Erdem, C.5, S.13, Ocak 1989, 141-168 Sırrı Levend, Agah, Türk Dilinde Gelişme ve Sadeleşme Evreleri, Ankara, 1972
Notlar
Caferoğlu, Ahmet, Türk Dili Tarihi, İstanbul Tekin, Talat- Ölmez Mehmet, Türk Dilleri Giriş Ercilasun , Ahmet Bican, Türk Dili Tarihi, Ankara, 2004 Yılmaz, Emine- Demir, Nurettin, Türk Dili El Kitabı, Ankara, Arat, Reşit Rahmeti, Türk lehçe ve Şivelerinin Tasnifi, Türkiyat Mecmuası C.X Tekin, Talat, Türk Dili Diyalektlerinin Yeni Bir Tasnifi, Erdem, C.5, S.13, Ocak 1989, 141-168 Sırrı Levend, Agah, Türk Dilinde Gelişme ve Sadeleşme Evreleri, Ankara, 1972
Dersin Öğrenme Çıktıları
| Sıra | Dersin Öğrenme Çıktıları |
|---|---|
| ÖÇ01 | 1-Türk Dili ve Edebiyatının tarihi ve güncel malzemesini bilimsel yöntem ve kuramsal bilgiler yardımıyla kavrar. |
| ÖÇ02 | 2- Türkolojinin temel kavramlarının önemini fark eder. |
| ÖÇ03 | 3- Dil ve edebiyat malzemelerini karşılaştırmalı yöntemlerle çözümler. |
| ÖÇ04 | 4-Bağımsız veya grupla birlikte edebi metinler üzerinde çalışma yapabilme yeteneğine sahip olur. |
| ÖÇ05 | 5-Alanı ile ilgili başvuru kaynaklarına ulaşabilme ve onlardan etkin biçimde yararlanabilme yeteneğine sahip olur. |
| ÖÇ06 | 6- Türk Dili ve Edebiyatının tarihsel gelişim sürecini izleyebilir. |
| ÖÇ07 | 7- Edebiyat,dil ve kültür ilişkisinin kuramsal temellerini öğrenir. |
| ÖÇ08 | 8-Eski ve yeni metinleri kavrayıp tartışabilir. |
| ÖÇ09 | 9-Alanı ile ilgili kavramları anlayabilen,bilgi aktarabilen,meslektaşları ile iletişim kurabilen,entelektüel birikime sahip olur. |
| ÖÇ10 | 10- Türkoloji sorunlarına çözüm üretip Türkolojinin gelişmesine katkıda bulunur. |
| ÖÇ11 | 11- Türk Dili ve Edebiyatının dünya dilleri ve edebiyatları arasındaki yerini belirleyebilir. |
| ÖÇ12 | 12-Filolojik ve dilbilimsel bakış edinir. |
| ÖÇ13 | 13- Edebi metin çözümlemede bilimsel yöntemleri ve filolojik bilgileri etkin olarak kullanma becerisi kazanır. |
| ÖÇ14 | 14-Türkoloji ile ilgili sorunları kavrayıp çözebilir. |
| ÖÇ15 | 15. Türkoloji ile ilgili kavramları anlayabilecek, meslektaşları ile iletişim kurabilecek yabancı dil bilgisine sahip olur. |
| ÖÇ16 | 16- Dil,kültür,edebiyat ilişkisini çözümleyici çalışmalar yapabilir. |
Program Öğrenme Çıktıları ile İlişkisi
| Sıra | Tür | Program Öğrenme Çıktıları | Duzey |
|---|---|---|---|
| PÖÇ01 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Türk Dili ve Edebiyatının tarihi ve güncel malzemesini bilimsel yöntem ve kuramsal bilgiler yardımıyla kavrar. | 4 |
| PÖÇ02 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Türkolojinin temel kavramlarının önemini sıralar. | |
| PÖÇ03 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Dil ve edebiyat malzemelerini karşılaştırmalı yöntemlerle analiz eder. | 4 |
| PÖÇ04 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Bağımsız veya grupla birlikte edebi metinler üzerinde çalışma yapar. | |
| PÖÇ05 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Alanı ile ilgili başvuru kaynaklarına ulaşır. | 3 |
| PÖÇ06 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Türk Dili ve Edebiyatının tarihsel gelişim sürecini kavrar. | |
| PÖÇ07 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Edebiyat, dil ve kültür ilişkisinin kuramsal temellerini sıralar. | 4 |
| PÖÇ08 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Eski ve yeni metinleri değerlendirir. | |
| PÖÇ09 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Alanı ile ilgili entelektüel birikim kazanır. | 4 |
| PÖÇ10 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Türkolojinin gelişimini destekler. | 3 |
| PÖÇ11 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Türk Dili ve Edebiyatının dünya dilleri ve edebiyatları arasındaki yerini kavrar. | |
| PÖÇ12 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Filolojik ve dil bilimsel bir bakış kazanır. | 4 |
| PÖÇ13 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Edebi metin çözümlemede bilimsel yöntemleri ve filolojik bilgileri etkin olarak kullanır. | 4 |
| PÖÇ14 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Türkoloji ile ilgili sorunları değerlendirir. | |
| PÖÇ15 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | Türkolojiyle ilgili meselelerde iletişim yetisi kazanır. | 3 |
| PÖÇ16 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Dil, kültür, edebiyat ilişkisini çözümleyici çalışmalar yapar. | |
| PÖÇ17 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Edindiği bilgi ve birikimi aktarma becerisi kazanır. | 4 |
| PÖÇ18 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Alanı ile ilgili bilimsel analizler yapar. |
Haftalık Akış
| Hafta | Konu | Ön Hazırlık | Yöntemler |
|---|---|---|---|
| 1 | Dil tarihi,malzemesi, dil tarihinin yararlandığı bilim dalları, diller arası ilişkiler, kaynakça. | okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Alıştırma ve Uygulama |
| 2 | Çin Kaynaklarındaki Türkçe malzeme, Hunca, bu malzemenin sesbilgisi özellikleri, bu malzemenin tarihi lehçelerle ve günümüz lehçeleri ile karşılaştırma | okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Alıştırma ve Uygulama |
| 3 | Tuna Bulgarcasına ait malzemenin tanıtımı ve ses bilgisi özellikleri, tarihi zemin, tarihi lehçeler ve günümüz lehçeleri ile karşılaştırma. | okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Alıştırma ve Uygulama |
| 4 | Türkçenin r/l kolu ve z/ş kolu arasındaki denklik ve Altay dilleri ilişkisi. | okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Alıştırma ve Uygulama |
| 5 | Altay Dilleri teorisinin dayanakları, teorinin savunucuları. | okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Alıştırma ve Uygulama |
| 6 | Altay dilleri olarak değerlendirilen diller Türkçe, Moğolca, Mançu-Tunguz dilleri, Japonca ve Korecenin tarihi malzemelerinin karşılaştırılması. | okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Alıştırma ve Uygulama |
| 7 | Altay dilleri teorisine karşı olan araştırmacıların dayanakları, eleştirileri. | okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Alıştırma ve Uygulama |
| 8 | Ara Sınavlar | sınava hazırlık | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
| 9 | Z/ş kolunun en eski yazılı belgeleri, Orhon yazıtları, yazıtların bulunuşu, Orhon Türkçesi, dil özellikleri, alfabenin özellikleri. | okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Alıştırma ve Uygulama |
| 10 | Orhon Türkçesi metinleri, metin yayınları, kaynakça. | okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Alıştırma ve Uygulama |
| 11 | Uygurca metinlerin bulunması, işlenmesi, Uygurların dahil oldukları inanç çevreleri, uygur metinlerinde kullanılan alfabeleri | okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Alıştırma ve Uygulama |
| 12 | Uygurca ile Karahanlıca arasındaki ilişkiler, ilk islami Türk yazı dili olarak Karahanlı Türkçesi, eserleri, karahanlı tarihi. | okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Alıştırma ve Uygulama |
| 13 | Divanü Lugati’t-Türk, Kutadgu Bilig, Atabetü’l-Hakayık, Rylands Kuran Tercümesi tanıtım, özellikleri, yayınlar. | okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Alıştırma ve Uygulama |
| 14 | Karahanlı Türkçesinin ses bilgisi, biçim bilgisi bakımından ayırt edici özellikleri. | okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Alıştırma ve Uygulama |
| 15 | Karahanlı Türkçesinin ses bilgisi, biçim bilgisi bakımından ayırt edici özellikleri 2 | okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Alıştırma ve Uygulama |
| 16 | Yarıyıl Sonu Sınavları 1 | sınava hazırlık | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
| 17 | Yarıyıl Sonu Sınavları 2 | sınava hazırlık | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
Öğrenci İş Yükü - AKTS
| Çalışmalar | Sayısı | Süresi (Saat) | İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ders (Sınav haftaları dahil değildir) | 14 | 2 | 28 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) | 14 | 4 | 56 |
| Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ödev, Proje, Diğer | 0 | 0 | 0 |
| Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) | 1 | 10 | 10 |
| Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı | 1 | 20 | 20 |
| Toplam İş Yükü (Saat) | 114 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (s) | 4,56 | ||
| AKTS | 5 AKTS | ||