TÜRKÇE
ENGLISH
Genel Bilgi
| Kod | JZ319 |
| Ad | Kaya Mekaniği |
| Dönem | 2024-2025 Eğitim-Öğretim Yılı |
| Yarıyıl | 5. Yarıyıl |
| Süre (T+U) | 2-1 (T-U) (17 Hafta) |
| AKTS | 4 AKTS |
| Yerel Kredi | 2 Yerel Kredi |
| Eğitim Dil | Türkçe |
| Seviye | Lisans Dersi |
| Tür | Normal |
| Öğretim Şekli | Yüz Yüze Öğretim |
| Bilgi Paketi Koordinatörü | Prof. Dr. TOLGA ÇAN |
| Dersin Öğretim Elemanı |
Prof. Dr. TOLGA ÇAN
(A Grubu)
(Sor. Öğr. Ele.)
|
Dersin Amacı / Hedefi
Öğrencileri kaya mekaniğinin temel prensipleri hakkında bilgilendirerek, kaya malzemelerinin kullanım alanlarının tanımlanması, kaya içinde ve üstündeki tasarımları yapabilme kabiliyeti kazandırmaktır.
Dersin İçeriği
Bu ders kaya mekaniğinin pratik kavramlarını kapsamaktadır. İçerilen konular, kaya kütlesi sınıflandırmaları, süreksizliklerin kesme mukavemeti, tünel ve şev stabilitesi, güvenlik sayısı, olası yenilmeler, kaya düşmesi analizleri, yerinde ve oluşturulan gerilmeler, kaya kütlesi özellikleri, dayanımsız kayaçlarda tünel açma, kaya bulonları ve donatıları, püskürtme betonla iksalama ve kayaçlarda patlatma hasarları
Dersin Ön Koşulu
yok
Kaynaklar
Kaya Mekaniğine Giriş Richard E. Goodman, Çeviren Kamil Kayabalı Gazi Kitabevi
Notlar
Uygulamalı Jeoteknik Bilgiler, Reşat Ulusay, TMMOB JMO No:38
Dersin Öğrenme Çıktıları
| Sıra | Dersin Öğrenme Çıktıları |
|---|---|
| ÖÇ01 | Kaya mekaniği temel prensiplerini öğrenir. |
| ÖÇ02 | Kayaçlarda tasarım ve problem çözümlerini anlar. |
| ÖÇ03 | Kayaçların malzeme kullanımındaki prensiplerini öğrenir. |
| ÖÇ04 | Bilgisayar yazılımları ile kaya mekaniği problemlerini çözebilme yeteneğini kazanır. |
Program Öğrenme Çıktıları ile İlişkisi
| Sıra | Tür | Program Öğrenme Çıktıları | Duzey |
|---|---|---|---|
| PÖÇ01 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Temel Jeolojik bilgileri, Matematik ve Fen bilimleri ile ilgili konularda yeterli alt yapıya sahip olur | 1 |
| PÖÇ02 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Deney tasarlar ve uygular, veri toplayarak sonuçları analiz edip yorumlayabilir. | 4 |
| PÖÇ03 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Jeolojik problemler ile ilgili saptanan çözümlerin toplumsal etkilerini kavrar. | 4 |
| PÖÇ04 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Yeraltı ve yer üstü doğal kaynakların aramasını yapar. | |
| PÖÇ05 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Mühendislik uygulamaları için gerekli olan yöntem ve araçları seçer ve kullanır. | 4 |
| PÖÇ06 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | Jeolojik problemlerin çözümüne yönelik bireysel olarak ve çok disiplinli takımlarda aktif çalışır, sorumluluk alabilir. | 3 |
| PÖÇ07 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Bilim ve teknolojideki gelişmeleri izler ve kendini sürekli yeniler. | |
| PÖÇ08 | Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik | Mesleki gelişiminin yanı sıra, ilgi ve yetenekleri doğrultusunda bilimsel, sosyal, kültürel ve sanatsal alanlarda öğrenme gereksinimlerini belirleyerek kendini sürekli geliştirir. | |
| PÖÇ09 | Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik | Girişimcilik, yenilikçilik konularıyla çağın sorunları hakkında bilgi sahibidir. | 4 |
| PÖÇ10 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Jeolojik problemleri ve Mühendislik problemlerini tanır ve bunlara çözüm üretir. | 4 |
| PÖÇ11 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Mesleki etik, Proje yönetimi, işyeri uygulamaları, çevre, iş güvenliği konularında ve mühendislik uygulamalarının hukuksal sonuçlarının farkındadır. | 3 |
| PÖÇ12 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Jeolojik olayları üç boyutlu düşünebilir, yorumlayabilir, analiz ve sentez yapabilir. | 3 |
| PÖÇ13 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Kayaçların oluşumunu, kayaç türlerini, mineralleri bilir. | |
| PÖÇ14 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliği bilincine sahiptir; bilim ve teknolojideki gelişmeleri izler ve kendini sürekli yeniler. | |
| PÖÇ15 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Jeolojik uygulamalar için gerekli teknikleri ve araçları kullanarak harita çizer, jeolojik kesitler çıkarır. | 3 |
| PÖÇ16 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Doğal olarak gelişen Jeolojik tehlikeleri araştırabilir ve rapor yazar. | 3 |
Haftalık Akış
| Hafta | Konu | Ön Hazırlık | Yöntemler |
|---|---|---|---|
| 1 | Kaya mekaniğine Giriş; Tarihsel gelişim, kaya mekaniği uygulama alanları | Literatür çalışması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım |
| 2 | Kayacın Tanımlanması; Malzeme ve kütle ölçeğinde tanımlama, mekanik özellikler, saha çalışmaları, Hoek ve Brown Kriteri | Bir önceki dersin tekrarı ve verilen ödevlerin yapılması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım |
| 3 | Yeraltısuyu; Kayaç içinde su, basınç ve akma kavramı | Bir önceki dersin tekrarı ve verilen ödevlerin yapılması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım |
| 4 | Kaya Ayrışması; Ayrışma zonları ve derecelerinin tanımlanması | Bir önceki dersin tekrarı ve verilen ödevlerin yapılması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım |
| 5 | Gerilme; Kuvvetler, gerilmeler ve bunların etkileri, kayadaki gerilmelerin kaynağı ve sebepleri, gerilme ölçüm yöntemleri | Bir önceki dersin tekrarı ve verilen ödevlerin yapılması | Öğretim Yöntemleri: Gösterip Yaptırma |
| 6 | Kaya Davranışının Ölçümü, Tahmini ve İzlenmesi; Tasarım yöntemleri, gerilme ve deformasyonların sahada ölçüm yöntemleri, dinamik elastik davranış, şişme davranışı, eklem deformasyonu, sertlik ve uyum | Bir önceki dersin tekrarı ve verilen ödevlerin yapılması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım |
| 7 | Süreksizliklerin Davranışı; Kesme mukavemetinin tanımlanması | Bir önceki dersin tekrarı ve verilen ödevlerin yapılması | Öğretim Yöntemleri: Gösterip Yaptırma |
| 8 | Ara Sınav | Bir önceki dersin tekrarı ve verilen ödevlerin yapılması | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
| 9 | Kaya Kazısı ve Duraylılığı; Patlatma yöntemleri, mekanik yöntemler, şev stabilitesi | Bir önceki dersin tekrarı ve verilen ödevlerin yapılması | Öğretim Yöntemleri: Gösterip Yaptırma |
| 10 | Şev Tasarımı; Kaya düşmeleri, kaymalar, kaymalar, devrilmeler, deney ve tasarım yöntemleri | Bir önceki dersin tekrarı ve verilen ödevlerin yapılması | Öğretim Yöntemleri: Gösterip Yaptırma |
| 11 | Tünel Mühendisliği; Tünel kazılarında gerilme ve deformasyon dağılımları, kaya donatıları | Bir önceki dersin tekrarı ve verilen ödevlerin yapılması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım |
| 12 | Taş Ocakları ve Kayacın Kullanımı; Kaya Malzemeleri, kaynakların değerlendirilmesi, kaya dolgular, balast, beton ve yol yapım agregaları | Bir önceki dersin tekrarı ve verilen ödevlerin yapılması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım |
| 13 | Kaya Temelleri; Temel tipleri, sığ temeller, derin temeller, temel saha çalışmaları ve temel tasarımı | Bir önceki dersin tekrarı ve verilen ödevlerin yapılması | Öğretim Yöntemleri: Gösterip Yaptırma |
| 14 | Kaya Mekaniği Bilgisayar Yazılımlarının Tanıtılması; RocScience ve Plaxis yazılımlarının öğrenci versiyonları ile problem çözümleri (1) | Bir önceki dersin tekrarı ve verilen ödevlerin yapılması | Öğretim Yöntemleri: Gösterip Yaptırma |
| 15 | Kaya Mekaniği Bilgisayar Yazılımlarının Tanıtılması; RocScience ve Plaxis yazılımlarının öğrenci versiyonları ile problem çözümleri (2) | Bir önceki dersin tekrarı ve verilen ödevlerin yapılması | Öğretim Yöntemleri: Gösterip Yaptırma |
| 16 | Yarıyıl Sonu Sınavları | Dönem derslerinin çalışılması | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
| 17 | Yarıyıl Sonu Sınavları | Dönem derslerinin çalışılması | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
Öğrenci İş Yükü - AKTS
| Çalışmalar | Sayısı | Süresi (Saat) | İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ders (Sınav haftaları dahil değildir) | 14 | 3 | 42 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) | 14 | 3 | 42 |
| Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ödev, Proje, Diğer | 1 | 2 | 2 |
| Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) | 1 | 7 | 7 |
| Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı | 1 | 18 | 18 |
| Toplam İş Yükü (Saat) | 111 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (s) | 4,44 | ||
| AKTS | 4 AKTS | ||