TÜRKÇE
ENGLISH
Genel Bilgi
| Kod | GZS417 |
| Ad | MEDYA VE GÖZETİM |
| Dönem | 2024-2025 Eğitim-Öğretim Yılı |
| Yarıyıl | 7. Yarıyıl |
| Süre (T+U) | 3-0 (T-U) (17 Hafta) |
| AKTS | 4 AKTS |
| Yerel Kredi | 3 Yerel Kredi |
| Eğitim Dil | Türkçe |
| Seviye | Lisans Dersi |
| Tür | Normal |
| Öğretim Şekli | Yüz Yüze Öğretim |
| Bilgi Paketi Koordinatörü | Prof. Dr. Zeynep ÖZARSLAN |
| Dersin Öğretim Elemanı |
Prof. Dr. Zeynep ÖZARSLAN
(A Grubu)
(Sor. Öğr. Ele.)
|
Dersin Amacı / Hedefi
Ders, gözetim kavramını ve pratiklerini iktidar ilişkileri bağlamında tarihsel bir perspektiften incelemeyi amaçlar. Gözetim kavramıyla ilişkili diğer kavramların, panoptikon, bioiktidar, biopolitika, denetim, takip, algoritmaların gözetimi, vb. ders kapsamında güncel medya içerikleri ve ülke örnekleri üzerinden tartışılması hedeflenir.
Dersin İçeriği
Derste öncelikle 18. yüzyılda geliştirilen ve günümüzde gözetim çalışmalarında sıklıkla referans alınan J. Bentham’ın panoptik mimari tasarım modeli incelenir. Ardından Bentham’ın panoptikonunu bütün topluma uyarlayan M. Foucault’nun iktidar ve gözetim incelemeleri ele alınır. Elektronik medya dönemindeki gözetim çalışmalarına da değinildikten sonra yeni medya döneminde algoritmaların gözetimi ve de özellikle sosyal medya platformlarındaki gözetim ve takip incelenir. Farklı ülke örnekleri (Çin) ve son dönem gözetim uygulamaları (Covid-19 pandemi dönemi) da ders kapsamında tartışılır. Son olarak, gözetime karşı mücadele pratiklerine değinilir.
Dersin Ön Koşulu
Ön koşul yoktur.
Kaynaklar
Bentham, J. (2016). “Panoptikon ya da Gözetim Evi” içinde Panoptikon (Ed. Z. Özarslan, B. Çoban. İstanbul: Su Yay. Binark, M. Ve Ünal, S. (2020). “Çin’de Çevrimiçi Yönetim ve Mobil Platformlar Üzerinden Kurulan Bioiktidar” içinde Bedenin Sosyolojisi Gündelik Hayatın Cisimleşme Deneyimleri Tıbbileştirme ve Dijital Gözetim. (Ed: G. Demez, M. Timurturkan ve C. Ertan) İstanbul: Bağlam Yay. Foucault, M. (2007). İktidarın Gözü. İstanbul: Ayrıntı Yay. Kuş, O. (Der.) (2021). Algoritmaların Gölgesinde Toplum ve İletişim. Alternatif Bilişim Derneği Yayınları. Özsu, G. (2020). “Çin’e özgü Çevrimiçi Uzam: Büyük Çin Güvenlik Duvarının İçi ve Dışı” içinde Asya’da Popüler Kültür ve Medya (Der: M. Binark). Ankara: um:ag Yay.
Notlar
Huxley, Aldous. (2021). Cesur Yeni Dünya. İstanbul: İthaki Yay. Orwell, George. (2021). 1984. İstanbul: Can Yayınları
Dersin Öğrenme Çıktıları
| Sıra | Dersin Öğrenme Çıktıları |
|---|---|
| ÖÇ01 | Gözetimle ilgili sosyal bilimlerde tartışılan temel kavramlara tanımlar. |
| ÖÇ02 | Gözetimin toplumsal boyutunu tartışır. |
| ÖÇ03 | Gözetimin tarihsel dönüşümünü değerlendirir. |
| ÖÇ04 | Gözetim ve iktidar ilişkilerini analiz eder. |
| ÖÇ05 | Yeni iletişim teknolojilerinin gözetim ve denetim boyutunu tartışır. |
| ÖÇ06 | Yeni medya ortamlarındaki gözetime karşı mücadele pratiklerini betimler. |
Program Öğrenme Çıktıları ile İlişkisi
| Sıra | Tür | Program Öğrenme Çıktıları | Duzey |
|---|---|---|---|
| PÖÇ01 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Gazetecilik mesleği ve alanıyla ilgili kavramlar ve mesleki kurallara yönelik bilgi sahibidir | |
| PÖÇ02 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Haber üretim, tüketim ve dağıtım süreçleri, haber kaynakları, haber/medya metin türlerine ilişkin bilgi sahibidir | |
| PÖÇ03 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Medya ve iletişim sistemlerine ilişkin kuramları, modelleri, yaklaşımları anlar. | |
| PÖÇ04 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Türkiye’de ve uluslararası düzlemde gazeteciliğin yasal çerçevesine, gazetecilerin yasal haklarına, basın meslek ilkelerine ve etik kodlarına ilişkin bilgi edinir. | |
| PÖÇ05 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | İletişim ve medya başta olmak üzere sosyal ve beşerî bilimler alanında bilimsel araştırmalar yapar. | |
| PÖÇ06 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Geleneksel ve yeni/dijital iletişim teknolojilerini, bilgisayar ve bilişim sistemlerini kullanma ve geliştirme becerisi kazanır. | 3 |
| PÖÇ07 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Geleneksel ve dijital gazetecilik/medya ortamlarına yazılı, görsel, işitsel içerik üretir. | |
| PÖÇ08 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Toplum, kültür ve iletişim kavramlarını/alanlarını sentezler. | 5 |
| PÖÇ09 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Toplumsal uzlaşıyı ve barışı desteklemek amacıyla demokratik kuralları, insan haklarını ve iletişim haklarını uygular. | 5 |
| PÖÇ10 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | Profesyonel yaşamda bireysel ve kolektif çalışır. | |
| PÖÇ11 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Yerel, bölgesel, ulusal ve uluslararası medyanın gündemini ve yenilikleri yeni bakış açılarıyla, eleştirel biçimde irdeler. | |
| PÖÇ12 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Medya okuryazarlığında bilinçlenerek geleneksel ve dijital medya içeriklerini eleştirel yaklaşımlarla değerlendirir. | 4 |
| PÖÇ13 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Gazetecilik ve medya organizasyonlarının mesleki, ticari ve hukuki süreçlerine, mevcut ve gelişmekte olan iş modellerine hakimdir. | |
| PÖÇ14 | Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik | Medyadaki ve toplumdaki ötekileştirici, ayrıştırıcı ve nefret içerikli söylemlerin farkına vararak bu tür söylemlere karşı durur. | 4 |
| PÖÇ15 | Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik | Kuramsal ve uygulamalı bilgiler sayesinde hem çalıştığı medya kuruluşunda hem de yaşadığı toplumda karar alma/oluşturma mekanizmalarına katılım sağlar. | |
| PÖÇ16 | Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik | Alanıyla ilgili kültürel, sanatsal ve bilimsel etkinlikleri takip eder. | |
| PÖÇ17 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Gazetecilik/medya organizasyonlarının işleyişindeki sorunlara çözüm üretir. | |
| PÖÇ18 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Yeni nesil gazetecilik türleri ve uygulamaları konusunda yetkindir. | |
| PÖÇ19 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Çeşitli kurum ve kuruluşlarda basın danışmanlığı, iletişim koordinatörlüğü, basın müşavirliği, iletişim yöneticiliği gibi görevler üstlenir. | |
| PÖÇ20 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Yasa ve yönetmelikler çerçevesinde iş ve işçi güvenliğine dikkat eder. |
Haftalık Akış
| Hafta | Konu | Ön Hazırlık | Yöntemler |
|---|---|---|---|
| 1 | Ders tanıtımı, ders izlencesinin sunumu | Ön hazırlık gerekmiyor | Öğretim Yöntemleri: Anlatım |
| 2 | J. Bentham’ın Panoptikon Tasarımı I | Ders materyalini okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 3 | J. Bentham’ın Panoptikon Tasarımı II | Ders materyalini okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 4 | Michael Foucault ve Biopolitika | Ders materyalini okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 5 | Michael Foucault ve Bioiktidar | Ders materyalini okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 6 | Gözetim çalışmaları ve Türkiye’de dijital gözetim ve yönetişim kavramı I | Ders materyalini okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 7 | Gözetim çalışmaları ve Türkiye’de dijital gözetim ve yönetişim kavramı II | Ders materyalini okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 8 | Ara Sınav | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
|
| 9 | Medyada gözetim teması: gözetim ve geleceğin kontrolü | Ders materyalini Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 10 | Medyada gözetim teması ve algoritmalarla gözetim I | Ders materyalini okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 11 | Medyada gözetim teması ve algoritmalarla gözetim II | Ders materyalini okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 12 | Pandemi ve gözetim | Ders materyalini okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 13 | Ülke örnekleri: Çin’de Bioiktidar | Ders materyalini okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 14 | Gözetime karşı mücadele pratikleri | Ders materyalini okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 15 | Genel Değerlendirme | Ders materyalini okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 16 | Yarıyıl Sonu Sınavları | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
|
| 17 | Yarıyıl Sonu Sınavları | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
Öğrenci İş Yükü - AKTS
| Çalışmalar | Sayısı | Süresi (Saat) | İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ders (Sınav haftaları dahil değildir) | 14 | 3 | 42 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) | 14 | 3 | 42 |
| Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ödev, Proje, Diğer | 0 | 0 | 0 |
| Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) | 1 | 7 | 7 |
| Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı | 1 | 18 | 18 |
| Toplam İş Yükü (Saat) | 109 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (s) | 4,36 | ||
| AKTS | 4 AKTS | ||