TÜRKÇE
ENGLISH
Genel Bilgi
| Kod | VET243 |
| Ad | Genetik ve Moleküler Biyoloji |
| Dönem | 2024-2025 Eğitim-Öğretim Yılı |
| Yarıyıl | 3. Yarıyıl |
| Süre (T+U) | 1-1 (T-U) (17 Hafta) |
| AKTS | 2 AKTS |
| Yerel Kredi | 1 Yerel Kredi |
| Eğitim Dil | Türkçe |
| Seviye | Lisans Dersi |
| Tür | Normal |
| Öğretim Şekli | Yüz Yüze Öğretim |
| Bilgi Paketi Koordinatörü | Doç. Dr. TÜLİN GÜVEN GÖKMEN |
| Dersin Öğretim Elemanı |
Doç. Dr. TÜLİN GÜVEN GÖKMEN
(A Grubu)
(Sor. Öğr. Ele.)
|
Dersin Amacı / Hedefi
Öğrencilerin canlılar arasındaki farklılıkların nelerden kaynaklandığını, bu farklılıklarda genotipin etkisinin neler olduğunu, kuşaktan kuşağa genetik bilginin nasıl aktarıldığını, genlerin tanımını, yapısını, genler arası interaksiyonları, genotip x çevre interaksiyonlarnıı, kalıtsal hastalıkları, kalıtsal hastalıklar ile mücadele yöntemlerini, mutasyonları, hayvan genetiğinde uygulama alanlarını, moleküler biyolojideki genel prensipleri, DNA ve RNA yapılarını ve fonksiyonlarını, transkripsiyon ve translasyon mekanizmalarını, rekombinant DNA teknolojileri ile klonlama ve gen ekspresyonlarını ve moleküler biyoloji yöntemlerini kavramalarını amaçlar.
Dersin İçeriği
Canlılar arasındaki farklılıkların kaynağı, genotip, fenotip, kuşaktan kuşağa genetik bilginin aktarımı, DNA ve RNA yapıları ve fonksiyonları,polimeraz zincir reaksiyonu, transkripsiyon ve translasyon işlemleri, rekombinant DNA teknolojileri ile klonlama ve gen ekspresyonları, genler arası interaksiyonlar, genotip x çevre interaksiyonları, kalıtsal hastalıklar, kalıtsal hastalıklar ile mücadele yöntemleri, hayvan genetiğinde uygulama alanları.
Dersin Ön Koşulu
Ön koşul yoktur.
Kaynaklar
Öğretim üyesi Ders notları
Notlar
Veteriner Genetik: Prof. Dr. Bilal Akyüz , Prof. Dr. Akın Yakan et al.
Dersin Öğrenme Çıktıları
| Sıra | Dersin Öğrenme Çıktıları |
|---|---|
| ÖÇ01 | Genetiğin temel kavramlarını tanımlar. |
| ÖÇ02 | DNA, RNA moleküllerinin yapılarını açıklar. |
| ÖÇ03 | Replikasyon, transkripsiyon, translasyon süreçlerini anlatır. |
| ÖÇ04 | Veteriner Hekimlikte infeksiyon hastalıkları, kalıtsal hastalıklar ve gıda analizleri gibi alanlarda uygulanabilecek moleküler teknikleri açıklar. |
| ÖÇ05 | Hayvan türlerinde karşılaşabileceği kalıtsal hastalıkları tanımlar. Çeşitli kalıtsal hastalıklarda veya fenotiplerde hangi polimorfizm veya hangi gen etkileşimleri varsa açıklar. |
| ÖÇ06 | Irk tayini, ebeveynlik testleri ve benzeri alanlarda genetik yapıdan nasıl yararlanılacağını ve hangi testleri seçeceğini öğrenir |
| ÖÇ07 | Veteriner hekimlik alanında kullanılan hibridoma teknolojisi, klonlama, kök hücre, transgenik hayvanlar, embriyo transferi, poli ve monoklonal antikor üretimi, DNA hasar tespiti gibi moleküler genetik metotları kavrar. |
| ÖÇ08 | Populasyon genetiği Hardy Weinberg hipotezini açıklar. |
Program Öğrenme Çıktıları ile İlişkisi
| Sıra | Tür | Program Öğrenme Çıktıları | Duzey |
|---|---|---|---|
| PÖÇ01 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Hayvan türleri ve ırklarını, yapısal (morfolojik), işlevsel (fizyolojik, biyokimyasal) ve davranış özellikleri bakımından tanır. | 3 |
| PÖÇ02 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Klinikte muayene, operasyon vb uygulamaları topografik anatomiye göre değerlendirerek hastaya doğru yaklaşım alanını belirler. | |
| PÖÇ03 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Alanına özgü sorunlara bilimsel veriler/kanıtlar doğrultusunda çözüm üretir. | 4 |
| PÖÇ04 | Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik | Mesleki yetenek ve yetkilerinden yola çıkarak toplumsal bilinçle sosyal projeler ve planları hayata geçirir. | 4 |
| PÖÇ05 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | Yetki ve sorumlulukların farkında olarak mesleğini icra etme bilincine sahip olur. | 5 |
| PÖÇ06 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Canlıların yapı taşlarını, hücresel düzeydeki bileşenlerini ve vücutta oluşan kimyasal süreçleri bilir. | 3 |
| PÖÇ07 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Elde edilen bilgileri neden-sonuç ilişkileriyle değerlendirerek teşhis süreçlerinde biyokimyasal süreçleri kullanmayı gerçekleştirir. | |
| PÖÇ08 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Veteriner Hekimlik mesleğinin etik değerlerine sahip olmak ve bu değerleri savunma becerisini gösterir. | 3 |
| PÖÇ09 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Kendi mesleki alanında bilimsel bilgiyi üretme ve kullanıma sokma metotlarını kavrar. | 3 |
| PÖÇ10 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | İlaçların kaynaklarını, fiziksel ve kimyasal özellikleri ile hazırlanışlarını bilir. | 2 |
| PÖÇ11 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | İlaçların hastalar üzerindeki etkilerini ve yan etkilerini bilir. | 4 |
| PÖÇ12 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | İlaçları mevzuata uygun olarak reçete eder ve uygular. | |
| PÖÇ13 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Hayvanlarda zehirlenmelerin tanı ve genel tedavi ilkelerini uygular. | 3 |
| PÖÇ14 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Hayvan hastalıklarının genel tanı ve tedavi protokollerini bilir. | |
| PÖÇ15 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Bulaşıcı hastalıkların kontrolü amacıyla biyogüvenlik dâhil gerekli önlemleri uygular. | 2 |
| PÖÇ16 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Zoonoz ve ihbarı mecburi hastalıkları klinik olarak tanır ve uygun önlemleri almayı bilir. | 4 |
| PÖÇ17 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Ölü hayvanlarda sistematik nekropsi yapar, bulguları değerlendirir, dokuları saklama yöntemlerini bilir ve gerekli laboratuvarlara yönlendirir. | |
| PÖÇ18 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Hayvan hastalıklarının oluşum mekanizmalarını ve vücutta meydana getirdiği patolojik etkileri bilir. | 3 |
| PÖÇ19 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Farklı hayvan türlerinde cerrahi hastalıkların tanı, korunma, tedavi ve operasyon yöntemlerini belirler. | 3 |
| PÖÇ20 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Hayvan türlerinde cerrahi hastalıkların başlıca tedavi yöntemlerini kullanır. Post operatif süreçte hastaların değerlendirme ve izlemini yapar. | 2 |
| PÖÇ21 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Hayvan türlerine göre güvenli bir şekilde sedasyon ve anestezi yöntemlerini bilir ve uygular. | 4 |
| PÖÇ22 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Ağrıyı yönetiminin yöntemlerini bilir ve uygular. | 5 |
| PÖÇ23 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Klinik ile laboratuvar ekipmanlarının ve giysilerinin sterilizasyonu gibi biyogüvenlik prensiplerini doğru şekilde uygular. | |
| PÖÇ24 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Hayvan ırkları arasında verim değerlendirmeleri yapar, gerektiğinde ıslah çalışması yapabilecek düzeyde seleksiyon, melezleme ve suni tohumlama yapar. | |
| PÖÇ25 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | Veteriner hizmetleri ile ilgili olgulara göre bilimsel teknik ve yöntemleri inceler ve sorunlara yönelik analiz veya yöntemsel sorumluluk alır. | |
| PÖÇ26 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Farklı hayvan türlerinde, hastalıkların klinik tanı ve tedavi protokollerini belirler. | |
| PÖÇ27 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | İnsan tüketimi için üretilen hayvansal gıdaların ve/veya bileşiminde hayvansal ürün bulunan gıdaların hijyenik üretim, imalat, tüketime sunuluş ve satışlarında yeterli teknoloji bilgiyi bilir. | |
| PÖÇ28 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Tüketime sunulan hayvansal gıda maddelerinin sağlık kontrolünü yapar. | |
| PÖÇ29 | Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik | Çevre ve veteriner halk sağlığı konularında duyarlılık kazanır. | |
| PÖÇ30 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Veteriner hizmetleri ile ilgili olarak güncellenen mevzuatları takip eder ve gerektiğinde kullanır. | |
| PÖÇ31 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Görüntüleme yöntemlerinin tanı koymadaki katkısını bilir. Radyasyon güvenliğini mevcut yönetmeliklere göre uygulayarak vakaya uygun bir muayene gerçekleştirir. | |
| PÖÇ32 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Acil vakalarda tüm hayvanlara müdahale eder ve ilk yardım yöntemlerini uygular. | |
| PÖÇ33 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Hayvan türüne göre bakım-besleme protokollerini hazırlar. | |
| PÖÇ34 | Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik | Evcil hayvanların fiziksel durumunu, refahını ve yetiştirme koşullarını değerlendirerek hayvan sahiplerine yetiştirme ilkeleri ve ıslah hakkında bilgi verir. | |
| PÖÇ35 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Mesleki gelişim ve yeteneklerini sürdürmek için yaşam boyu öğrenme ve eğitim yöntemlerini bilir. | |
| PÖÇ36 | Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik | Mesleki etik ve deontoloji kuralları çerçevesinde diğer meslektaşları ile işbirliği içinde çalışma bilinci kazanır. | |
| PÖÇ37 | Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik | Hasta sahipleri, toplum, meslektaşlar ve ilgili makamlarla uygun bir dil kullanarak uygun bir şekilde iletişim kurma yeteneği kazanır. | |
| PÖÇ38 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | Veteriner hekimliği ve ilgili diğer bilim alanlarında yayınlanan makale ve sunumları bağımsız olarak anlar ve yorumlar. | |
| PÖÇ39 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Gerekli durumlarda uygun yöntemler kullanarak ve hayvan sahiplerinin duygularına saygılı bir şekilde ötenazi yapar. | |
| PÖÇ40 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Ölü hayvan materyali, doku örneği, tıbbi ve kimyasal atıkların uygun şekilde bertaraf edilmesinin yollarını bilir. | |
| PÖÇ41 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Hayvan hastalıklarının laboratuvar sonuçlarını değerlendirir, elde ettiği verilere dayalı olarak doğru tanı, teşhis ve tedavi metotlarını uygular. | |
| PÖÇ42 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Klinik ve hasta kayıtlarını düzgün ve bilimsel yöntemlerle tutmayı bilir. | |
| PÖÇ43 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Gerektiğinde mesleki düzeyde toplum ve ilgili kurumlar tarafından anlaşılabilir bir biçimde vaka ve nekropsi raporları hazırlamayı becerir. | |
| PÖÇ44 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Temel hekimlik ilkelerini gözeterek hayvansal üretim yapan işletmeleri yönetme yöntemlerini ve uygun yönetim planlarını yapmayı bilir. | |
| PÖÇ45 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Veteriner hekimlerin içinde bulunduğu ekonomik, sosyokültürel ve duygusal koşulları anlar, kendini bu koşullara göre konumlandırır. |
Haftalık Akış
| Hafta | Konu | Ön Hazırlık | Yöntemler |
|---|---|---|---|
| 1 | Neden veteriner hekimler için genetik ve moleküler biyoloji | Ders notu | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 2 | Genetik materyalin yapısal özellikleri, DNA ve RNA yapısı, DNA ve genom organizasyonu | Ders notu | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 3 | DNA replikasyonu,RNA transkripsiyonu | Ders notu | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 4 | Bakteri ve memeli hücrelerinde gen ekspresyonlarının kontrolü, mRNA nın proteinlere translasyonu, post-translasyonel modifikasyonlar | Ders notu | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 5 | Karakter, fenotip, genotip, çevre, çevre x genotip interaksiyonu, variyasyonlar | Ders notu | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 6 | Gen çeşitleri ve kalıtımı (dominant ve ressesiv kalıtım, intermedier kalıtım), genlerin ve gametlerin bağımsızlığı, Deneme birleştirmeleri (mono hibridusmus, dihibridusmus, trihibridusmus, poli hibridusmus), birleştirmelerde yararlı olabilecek formüller | Ders notu | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 7 | Genetik açıdan hücre (hücre morfolojisi, sitoplazma, çekirdek, kromatin), Kromozomlar (kromozom morfolojisi, kromozom tipleri, karyotip, kromozomların ince yapısı, dev kromozomlar), Genler ve genetik şifre (strüktürel genler, operatör genler, regülatör genler, sitoplazmanın kalıtımda rolü, hücrede protein sentezi) | Ders notu | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 8 | Ara Sınav | Soru Hazırlama | Ölçme Yöntemleri: Sözlü Sınav |
| 9 | Genetik açıdan hücre bölünmeleri ve bölünmenin genetik önemi, crossing over | Ders notu | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 10 | Gen ilişkileri (kriptomeri, epistaz, iki gen çiftinin bir karakterin oluşumunda yer alması, pleitropi, polimeri) | Ders notu | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 11 | Lethal genler, lethal genler ile mücadele yöntemleri, cinsiyete bağlı kalıtım | Ders notu | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 12 | İmmunogenetik (evcil hayvanlarda kan grupları, kan grubu çalışmalarında kullanılan teknikler, ebeveynlik testleri, kan gruplarının verimler ile ilişkisi) | Ders notu | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 13 | Rekombinasyonlar (konjugasyon, transdüksiyon, transformasyon) | Ders notu | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 14 | Mutasyonlar (defisiyens, delesyon, inversiyon, duplikasyon, translokasyon, euplidi, monoploidi, poliploidi, gen mutasyonları), Kromozom sayısı değişmeleri | Ders notu | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 15 | Moleküler genetik, Polimeraz zincir reaksiyonu ve hastalıkların tanısında önemi, rekombinant gen teknolojisi,Hibridoma teknolojisi, rekombinant gen teknolojisi, poli ve monoklonal antikor üretimi, DNA hasar tespiti | Ders notu | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 16 | Populasyon genetiği | Ders notu | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 17 | Yarıyıl Sonu Sınavları | Soru hazırlama | Ölçme Yöntemleri: Sözlü Sınav |
Öğrenci İş Yükü - AKTS
| Çalışmalar | Sayısı | Süresi (Saat) | İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ders (Sınav haftaları dahil değildir) | 14 | 1 | 14 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) | 14 | 1 | 14 |
| Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ödev, Proje, Diğer | 1 | 2 | 2 |
| Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) | 1 | 6 | 6 |
| Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı | 1 | 16 | 16 |
| Toplam İş Yükü (Saat) | 52 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (s) | 2,08 | ||
| AKTS | 2 AKTS | ||