TÜRKÇE
ENGLISH
Genel Bilgi
| Birim | FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ |
| TARIMSAL YAPILAR VE SULAMA (YL) (TEZLİ) | |
| Kod | TS522 |
| Ad | Topraksız Kültürde Fertigasyon Yönetimi |
| Dönem | 2025-2026 Eğitim-Öğretim Yılı |
| Dönem | Güz |
| Süre (T+U) | 3-0 (T-U) (17 Hafta) |
| AKTS | 6 AKTS |
| Yerel Kredi | 3 Yerel Kredi |
| Eğitim Dil | Türkçe |
| Seviye | Yüksek Lisans Dersi |
| Tür | Normal |
| Öğretim Şekli | Yüz Yüze Öğretim |
| Bilgi Paketi Koordinatörü | Doç. Dr. Eser ÇELİKTOPUZ |
| Dersin Öğretim Elemanı |
Güncel dönem ders programı henüz yapılmamıştır.
|
Dersin Amacı / Hedefi
Topraksız tarımda fertigasyon tekniklerini, besin çözeltisi hazırlama prensiplerini, sulama ve gübreleme uygulamalarını ve modern fertigasyon yönetim sistemlerini kavratarak, öğrencilerin teorik bilgi ve uygulama becerilerini geliştirmek.
Dersin İçeriği
Bu ders kapsamında öncelikle öğrencilerle birlikte topraksız tarım kavramını, fertigasyonun temel prensiplerini ve bu uygulamanın bitkisel üretimdeki önemi tartışılır. Sonrasında bitkilerin ihtiyaç duyduğu besin elementlerini ve bu elementleri içeren gübrelerin özelliklerini öğrenilir. Dersin ilerleyen haftalarında, topraksız tarımda kullanılan yetiştirme ortamlarının fiziksel ve kimyasal özelliklerini, doğru ortam seçiminde hangi kriterlerin önemli olduğunu birlikte analiz edilir. Ardından, fertigasyon sistemlerinin kalbi olan besin çözeltilerini nasıl hazırlanacağını, A ve B tank sistemlerinin nasıl yönetileceğini teorik ve uygulamalı olarak ele alınır. Sulama suyunun kalitesinin bitki yetiştiriciliğine etkisini değerlendirecek, kaliteli sulama suyu elde etmek için ters osmoz sistemleri ve dezenfeksiyon yöntemlerini öğrenir. Fertigasyonda kritik öneme sahip EC (elektriksel iletkenlik) ve pH değerlerini etkin şekilde nasıl yöneteceğini detaylı olarak inceler. Dersin ortalarında, besin çözeltilerindeki iyon dengelerini, elementler arası antagonizma ve sinerjik ilişkileri değerlendirip, bitkilerin besinleri en iyi şekilde almasını sağlamak için çözüm yollarını araştırır. Teknik açıdan ise, fertigasyon sistemlerinin tasarımı üzerinde durulur. Damla sulama ve mikro-sulama sistemlerini inceleyerek, bu sistemlerin avantaj ve dezavantajlarını tartışır. Aynı zamanda bitkilerin farklı gelişim evrelerinde fertigasyon programlarının nasıl belirlenmesi gerektiğini, bitki gelişimini destekleyecek şekilde gübreleme ve sulama programlarının optimizasyonunu yapar. Teknolojik açıdan dersimizde otomatik fertigasyon sistemlerini ve bunların IoT tabanlı sensörlerle nasıl kontrol edileceğini öğrenilir. Akıllı sensörler ve veri tabanlı yönetim sistemlerinin fertigasyonda nasıl yenilikler getirdiği tartışılır. Topraksız tarım sistemlerinde drenaj suyunun yönetimi, atık suyun geri dönüşümü ve çevre dostu yaklaşımların nasıl uygulanabileceğini detaylıca ele alır. Dersin son haftalarında, topraksız tarım uygulamalarında sıkça karşılaşılan fertigasyon sorunlarını ve bu sorunlara yönelik pratik çözüm önerilerini inceler. Ayrıca sektördeki başarılı ticari ve akademik örnekleri, dünya çapında kabul görmüş uygulamaları öğrencilerle paylaşarak gerçek hayattan tecrübeler aktarılır. Dönem sonunda ise öğrencilerin hazırladığı projeleri sunmalarını sağlayarak, ders boyunca edindikleri bilgi ve becerileri değerlendirerek, öğrencilerin genel performansını ve kazanımlarını kapsamlı olarak ele alınır.
Dersin Ön Koşulu
yok
Kaynaklar
Topraksız Kültür: Pratik ve Teori., Michael Raviv, J. Heinrich Lieth (2019). Topraksız Tarım ve Bitki Besleme Teknikleri., Editör: Prof. Dr. Dilek Anaç
Notlar
Hidroponik Gıda Üretimi: İleri Ev Bahçıvanı ve Ticari Hidroponik Yetiştirici için Kesin Bir Kılavuz., Howard M. Resh, 2022.
Dersin Öğrenme Çıktıları
| Sıra | Dersin Öğrenme Çıktıları |
|---|---|
| ÖÇ01 | Topraksız tarım ve fertigasyonun önemini kavrar. |
| ÖÇ02 | Bitki besin elementlerini ve gübreleri tanımlar. |
| ÖÇ03 | Farklı yetiştirme ortamlarını karşılaştırabilir ve uygun ortamı seçer. |
| ÖÇ04 | Besin çözeltilerini hazırlar ve yönetimini öğrenir. |
| ÖÇ05 | Sulama suyu kalitesini değerlendirir ve arıtma yöntemlerini bilir. |
| ÖÇ06 | Fertigasyonda EC ve pH değerlerini etkin biçimde yönetir. |
| ÖÇ07 | Fertigasyon sistemlerini tasarlayabilir ve değerlendirebilir. |
| ÖÇ08 | Bitkisel gelişim evrelerine uygun fertigasyon programı hazırlar. |
| ÖÇ09 | Otomatik fertigasyon sistemleri ve sensör teknolojilerini kullanır. |
| ÖÇ10 | Drenaj suyunun yönetimi ve geri dönüşüm tekniklerini uygular. |
| ÖÇ11 | Fertigasyonda karşılaşılan problemleri tanımlar ve çözümler üretir. |
| ÖÇ12 | Başarılı fertigasyon uygulamalarını analiz eder ve yorumlar. |
| ÖÇ13 | Kazanılan bilgileri projeye dönüştürür ve sunum yapar. |
| ÖÇ14 | İyon dengesi ve antagonist ilişkileri kavrar. |
Program Öğrenme Çıktıları ile İlişkisi
| Sıra | Tür | Program Öğrenme Çıktıları | Duzey |
|---|---|---|---|
| PÖÇ01 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Lisans düzeyi yeterliliklerine dayalı olarak, tarımsal yapılar ve sulama alanında edinilmiş bilgileri uzmanlık düzeyinde geliştirir ve derinleştirir | |
| PÖÇ02 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Tarımsal yapılar ve sulama ile ilişkili disiplinler arası etkileşimi kavrar | |
| PÖÇ03 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Sulama sistemlerinin ve tarımsal yapıların projelenmesi konularında yeterlidir | |
| PÖÇ04 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Arazi uygulamalarını yapar, kontrol eder ve geliştirilmesini sağlar | 4 |
| PÖÇ05 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Uzman olunan konudaki bilgi birikimini nicel ve nitel verilerle destekler. Farklı disiplinlerle çalışabilir. | 5 |
| PÖÇ06 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Neden sonuç ilişkisi kurarak sorunları çözümler | 4 |
| PÖÇ07 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Tarımsal yapılar ve sulama anabilim dalıyla ilgili kuramsal ve uygulamalı bilgileri uzmanlık alanında uygular | |
| PÖÇ08 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Konusuyla ilgili uzmanlık gerektiren bir çalışmayı bağımsız olarak yürütür | 4 |
| PÖÇ09 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Analitik, modelleme ve deneysel esaslı araştırmaları tasarlama ve uygulama becerisi; bu süreçte karşılaşılan karmaşık durumları analiz etme ve yorumlama becerisi kazanır | 4 |
| PÖÇ10 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Alanıyla ilgili kaynaklara ulaşma, bu kaynaklardan yararlanma ve kendini sürekli yeniler | |
| PÖÇ11 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Tarımsal yapılar ve sulama konularıyla ilgili olarak gerektiği düzeyde bilgisayar yazılımı ile bilişim ve iletişim teknolojilerini ileri düzeyde kullanır |
Haftalık Akış
| Hafta | Konu | Ön Hazırlık | Yöntemler |
|---|---|---|---|
| 1 | Giriş: Topraksız Tarım ve Fertigasyon Temelleri | Topraksız tarımın tanımını, avantajlarını ve fertigasyonun temel prensiplerini araştırınız. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım |
| 2 | Bitki Besin Elementleri ve Topraksız Kültürde Kullanılan Gübreler | Makro ve mikro besin elementlerinin listesini çıkararak, topraksız tarımda kullanılan gübre türlerini inceleyiniz. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Gösteri |
| 3 | Yetiştirme Ortamları: Özellikleri ve Seçim Kriterleri | Perlit, kaya yünü ve kokopit gibi yetiştirme ortamlarının fiziksel ve kimyasal özelliklerini karşılaştırınız. | Öğretim Yöntemleri: Gösteri, Anlatım, Tartışma, Soru-Cevap |
| 4 | Besin Solüsyonlarının Hazırlanması ve Yönetimi (A-B Tank Sistemleri) | A-B tank sistemlerinin çalışma prensiplerini ve besin çözeltisi hazırlama adımlarını öğreniniz. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Gösteri, Alıştırma ve Uygulama, Gösterip Yaptırma |
| 5 | Sulama Suyu Kalitesi ve Su Arıtma Teknikleri (Ters Osmoz ve Dezenfeksiyon) | Sulama suyunda istenen kalite kriterlerini ve ters osmoz sistemlerinin çalışma mekanizmasını araştırınız. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Gösteri, Örnek Olay, Deney / Laboratuvar |
| 6 | Fertigasyonda EC (Elektriksel İletkenlik) ve pH Yönetimi | EC ve pH'ın bitki besin alımına etkilerini ve optimal değer aralıklarını inceleyiniz. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Alıştırma ve Uygulama, Örnek Olay, Deney / Laboratuvar |
| 7 | Besin Çözeltilerinde İyon Dengesi ve Antagonizmalar | Besin elementleri arasındaki antagonizma ve sinerji örneklerini araştırınız. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma, Alıştırma ve Uygulama, Beyin Fırtınası |
| 8 | Ara Sınavlar | Ara sınava kadar işlenilen tüm konulara çalışınız. | Ölçme Yöntemleri: Ödev |
| 9 | Fertigasyon Sistemleri Tasarımı (Damla ve Mikro-sulama sistemleri) | Damla ve mikro-sulama sistemlerinin avantaj ve dezavantajlarını karşılaştırınız. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Alıştırma ve Uygulama, Gösterip Yaptırma, Grup Çalışması, Problem Çözme, Proje Temelli Öğrenme |
| 10 | Bitkisel Gelişim Evrelerine Göre Fertigasyon Programlaması | Bitkilerin farklı gelişim evrelerindeki besin ihtiyaçlarını öğreniniz. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Alıştırma ve Uygulama, Gösterip Yaptırma, Örnek Olay, Bireysel Çalışma, Problem Çözme, Proje Temelli Öğrenme |
| 11 | Otomatik Fertigasyon Sistemleri ve Kontrol Teknolojileri (Sensörler ve IoT Tabanlı Çözümler) | IoT tabanlı sensörlerin fertigasyon yönetimindeki rolünü araştırınız. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma, Gösteri |
| 12 | Topraksız Kültürde Drenaj Yönetimi ve Geri Dönüşüm Sistemleri | Drenaj suyunun geri dönüşümünün çevresel ve ekonomik faydalarını inceleyiniz | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Gösteri, Örnek Olay |
| 13 | Topraksız Tarımda Sık Karşılaşılan Fertigasyon Sorunları ve Çözüm Önerileri | Topraksız tarımda sık karşılaşılan fertigasyon problemlerini ve çözümlerini listeleyiniz. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma, Gösteri, Örnek Olay |
| 14 | Örnek Uygulamalar ve Başarı Öyküleri (Ticari ve Akademik Vaka Analizleri) | Dünya çapındaki başarılı ticari ve akademik fertigasyon uygulamalarını araştırınız. | Öğretim Yöntemleri: Örnek Olay, Beyin Fırtınası, Benzetim |
| 15 | Dönem Sonu Proje Sunumları ve Genel Değerlendirme | Proje sunumlarınız için slayt hazırlığını tamamlayınız ve sunum provası yapınız | Öğretim Yöntemleri: Gösteri, Alıştırma ve Uygulama, Örnek Olay, Proje Temelli Öğrenme , Problem Çözme, Bireysel Çalışma |
| 16 | Yarıyıl Sonu Sınavları | Yarıyıl sonu sınavına kadar işlenilen tüm konulara çalışınız. | Ölçme Yöntemleri: Proje / Tasarım, Performans Değerlendirmesi |
| 17 | Yarıyıl Sonu Sınavları | Yarıyıl sonu sınavına kadar işlenilen tüm konulara çalışınız. | Ölçme Yöntemleri: Proje / Tasarım, Performans Değerlendirmesi |
Öğrenci İş Yükü - AKTS
| Çalışmalar | Sayısı | Süresi (Saat) | İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ders (Sınav haftaları dahil değildir) | 14 | 4 | 56 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) | 12 | 4 | 48 |
| Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ödev, Proje, Diğer | 6 | 6 | 36 |
| Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) | 1 | 5 | 5 |
| Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı | 1 | 5 | 5 |
| Toplam İş Yükü (Saat) | 150 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (s) | 6,00 | ||
| AKTS | 6 AKTS | ||