TÜRKÇE
ENGLISH
Genel Bilgi
| Birim | FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ |
| BİLGİSAYAR BİLİMLERİ PR. | |
| Kod | BBZ303 |
| Ad | Bilgisayar Mimarisi ve İşletim Sistemleri |
| Dönem | 2025-2026 Eğitim-Öğretim Yılı |
| Yarıyıl | 5. Yarıyıl |
| Süre (T+U) | 2-1 (T-U) (17 Hafta) |
| AKTS | 5 AKTS |
| Yerel Kredi | 2.5 Yerel Kredi |
| Eğitim Dil | Türkçe |
| Seviye | Belirsiz |
| Tür | Normal |
| Etiket | Z Zorunlu |
| Öğretim Şekli | Yüz Yüze Öğretim |
| Bilgi Paketi Koordinatörü | Dr. Öğr. Üyesi Cevher ÖZDEN |
| Dersin Öğretim Elemanı |
Güncel dönem ders programı henüz yapılmamıştır.
|
Dersin Amacı / Hedefi
Bu dersin amacı; bilgisayar donanımının mimarisel yapılarını anlamak, işlemcilerin, belleklerin ve giriş/çıkış birimlerinin nasıl çalıştığını kavramak, modern işletim sistemlerinin temel bileşenlerini, işleyiş mekanizmalarını ve yönetim fonksiyonlarını tanımaktır.
Dersin İçeriği
Bu ders, bilgisayar donanımının temel yapı taşlarını ve modern işletim sistemlerinin çalışma prensiplerini bütüncül bir yaklaşımla ele alır. Dersin ilk bölümünde bilgisayar mimarisi, sayısal mantık, işlemci yapısı, bellek organizasyonu ve giriş/çıkış sistemleri incelenirken; ikinci bölümde ise süreç yönetimi, bellek yönetimi, dosya sistemleri, çoklu görev, zamanlama algoritmaları ve işletim sistemi çekirdeği gibi temel konulara odaklanılır.
Dersin Ön Koşulu
Yok
Kaynaklar
William Stallings, Computer Organization and Architecture, Pearson. Abraham Silberschatz, Peter B. Galvin, Greg Gagne, Operating System Concepts, Wiley.
Notlar
Tanenbaum & Bos, Modern Operating Systems Open Source Operating System Dökümantasyonları (Linux Kernel, etc.) Öğretim elemanı tarafından sağlanan ders notları ve uygulamalar
Dersin Öğrenme Çıktıları
| Sıra | Dersin Öğrenme Çıktıları |
|---|---|
| ÖÇ01 | Bilgisayar sistemlerinin temel bileşenlerini tanımlar. |
| ÖÇ02 | Sayı sistemleri ve dijital devrelerle ilgili temel işlemleri uygular. |
| ÖÇ03 | İşlemci ve bellek yapıları hakkında teknik analiz yapar. |
| ÖÇ04 | İşletim sistemlerinin temel kavramlarını ve görevlerini açıklar. |
| ÖÇ05 | Zamanlama algoritmalarını karşılaştırarak uygun kullanım senaryolarını belirler. |
| ÖÇ06 | Senkronizasyon, kilitlenme ve bellek yönetimi konularını açıklar. |
| ÖÇ07 | Temel donanım ve yazılım simülasyonları ile sistem davranışlarını yorumlar. |
Program Öğrenme Çıktıları ile İlişkisi
| Sıra | Tür | Program Öğrenme Çıktıları | Duzey |
|---|---|---|---|
| PÖÇ01 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Bilgisayar Bilimleri temel kavramları, algoritmalar ve veri yapıları hakkında geniş bir bilgi yelpazesi kazandırır. | 5 |
| PÖÇ02 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Yazılım geliştirme, programlama dilleri ve veritabanı yönetimi gibi temel bilgisayar konularını öğrenir. | 3 |
| PÖÇ03 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Veri bilimi, yapay zeka ve makine öğrenimi gibi ileri düzey bilgisayar alanlarını anlar. | |
| PÖÇ04 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Bilgisayar ağları, siber güvenlik ve veritabanı tasarımı gibi konularda bilgi edinir. | 3 |
| PÖÇ05 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Algoritmaları tasarlama, uygulama ve analiz etme becerilerini geliştirir. | |
| PÖÇ06 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Farklı programlama dillerini etkili bir şekilde kullanabilme yeteneği kazanır | 4 |
| PÖÇ07 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Veri analizi, veritabanı yönetimi ve büyük veri işleme becerilerini öğrenir. | |
| PÖÇ08 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Yazılım geliştirme projelerinde çalışarak pratik deneyim kazanır. | |
| PÖÇ09 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | Ekip içinde işbirliği yapma ve iletişim becerilerini güçlendirir. | |
| PÖÇ10 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Teknolojik yeniliklere açık bir zihniyet kazandırır. | 5 |
| PÖÇ11 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Sürekli öğrenme ve kendini geliştirme yetkinliğini teşvik eder. | 5 |
| PÖÇ12 | Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik | Karmaşık sorunları çözme yeteneği geliştirir. |
Haftalık Akış
| Hafta | Konu | Ön Hazırlık | Yöntemler |
|---|---|---|---|
| 1 | Bilgisayar sistemlerine genel bakış | Donanım ve yazılım kavramları | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 2 | Sayı sistemleri ve veri temsili | İkilik, sekizlik, onaltılık | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 3 | Sayısal mantık devreleri | VE, VEYA, XOR kapıları | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 4 | CPU mimarisi ve ALU | Temel işlemci yapısı | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 5 | Bellek türleri ve bellek organizasyonu | RAM, cache, bellek erişimi | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 6 | Giriş/Çıkış sistemleri | I/O portları ve kesmeler | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 7 | İşletim sistemlerine giriş | OS türleri ve genel yapı | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 8 | Ara Sınavlar | İlk 7 haftanın tekrarı | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
| 9 | Süreç yönetimi ve iş parçacıkları | PCB, thread yaşam döngüsü | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 10 | Zamanlama algoritmaları | FCFS, SJF, RR | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 11 | Bellek yönetimi | Sayfalama, segmentasyon | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 12 | Dosya sistemleri | Dosya yapısı ve erişim | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 13 | Senkronizasyon ve kilitlenme | Semaphore, mutex, deadlock | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 14 | Sanallaştırma ve sistem çağrıları | Kullanıcı/çekirdek modu | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 15 | Genel tekrar ve final hazırlığı | Tüm konuların özeti | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 16 | Yarıyıl Sonu Sınavları | Yazılı sınav | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
| 17 | Yarıyıl Sonu Sınavları | Yazılı sınav | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
Öğrenci İş Yükü - AKTS
| Çalışmalar | Sayısı | Süresi (Saat) | İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ders (Sınav haftaları dahil değildir) | 14 | 3 | 42 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) | 14 | 3 | 42 |
| Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ödev, Proje, Diğer | 2 | 10 | 20 |
| Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) | 1 | 10 | 10 |
| Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı | 1 | 10 | 10 |
| Toplam İş Yükü (Saat) | 124 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (s) | 4,96 | ||
| AKTS | 5 AKTS | ||