TÜRKÇE
ENGLISH
Genel Bilgi
| Kod | ILH229 |
| Ad | Kelam Tarihi |
| Dönem | 2024-2025 Eğitim-Öğretim Yılı |
| Yarıyıl | 3. Yarıyıl |
| Süre (T+U) | 2-0 (T-U) (17 Hafta) |
| AKTS | 3 AKTS |
| Yerel Kredi | 2 Yerel Kredi |
| Eğitim Dil | Türkçe |
| Seviye | Lisans Dersi |
| Tür | Normal |
| Öğretim Şekli | Yüz Yüze Öğretim |
| Bilgi Paketi Koordinatörü | Dr. Öğr. Üyesi Ömer SADIKER |
| Dersin Öğretim Elemanı |
Hamdi AKBAŞ
(A Grubu)
(Sor. Öğr. Ele.)
Hamdi AKBAŞ (B Grubu) (Sor. Öğr. Ele.) Hamdi AKBAŞ (C Grubu) (Sor. Öğr. Ele.) |
Dersin Amacı / Hedefi
Din bilimleri arasında Kelam ilminin yerini, kelamı ve konularını kavramak, İnanç konularını anlama ve yorumlama kabiliyeti kazanmak, Kelam ilminin ortaya çıkışı ve gelişim süreci hakkında bilgi sahibi olmak, Kelamın başlangıç ve gelişme sürecinde kelamcıların önde gelen isimlerini tanımak
Dersin İçeriği
Kelamın tanımı, alanı ve amaçları, imanın oluşum süreci, imandan kelama geçiş, mütekaddimun ve müteahhirun kelam anlayışları, ilk dönem ve sonraki dönem kaynakları, felsefi metodun kelama aktarılmasından sonraki çalışmalar.
Dersin Ön Koşulu
Kelam Tarihi dersinde, öğrenci Kelam’ın doğuşuna etki eden iç ve dış nedenleri öğrenir ve bu ilmin muhtevası, amacı ve tarihsel gelişim seyrini kavrar. İslam düşünce tarihinde ortaya çıkan kelam ekollerini bilimsel bir yöntemle tahlil eder ve itikada dayalı olarak gelişen ekolleşmenin mantığını kavrayarak ekoller arası karşılaştırma yapma yeteneği kazanır.
Kaynaklar
İsmail Şık - Nail Karagöz- Ömer Sadıker: Kelam Tarihi
Notlar
1. A. Saim Kılavuz, Ana Hatlarıyla İslam Akaidi ve Kelama Giriş, İstanbul 2018 2. Cağfer Karadaş, Ana Hatlarıyla Kelam Tarihi, İstanbul 2019 3. Orhan Ş. Koloğlu, Kelam Tarihine Giriş, Bursa 2018
Dersin Öğrenme Çıktıları
| Sıra | Dersin Öğrenme Çıktıları |
|---|---|
| ÖÇ01 | Din bilimleri arasında Kelam ilminin yerini, kelamı ve konularını kavrar Kelam ilminin ortaya çıkışından önceki fikri ve siyasi hareketleri öğrenir Kelam ilminin geçirdiği dönemi ve özelliklerini bilir. |
| ÖÇ02 | Başlangıç ve gelişme sürecinde kelamcıların önde gelen isimlerini tanır. Kelam ilminin ortaya çıkışı ve gelişim süreci hakkında bilgi sahibi olur. |
| ÖÇ03 | Felsefi kelam geleneğinin başlangıcı ve gelişim süreciyle birlikte temsilcilerini ve kelami görüşlerini öğrenir. Batı felsefesinde yeni cereyanları ve kelamcıların bunlar karşısındaki tutumunu bilir. |
| ÖÇ04 | Öğrenci, Kelam ilminin İslam düşünce sistematiği ve tarihi içerisindeki yeri hakkında bilgi sahibi olur. |
| ÖÇ05 | Kelamın tarih içerisinde üstlendiği işlev ve ortaya koyduğu yöntem hakkında yorum yapabilir. |
| ÖÇ06 | Temel kavramlarını ve terimlerini doğru ve yerinde kullanma becerisi kazanır. |
| ÖÇ07 | Önemli şahsiyetlerini ve görüşlerini mukayeseli olarak öğrenir. |
| ÖÇ08 | Klasik Kelam literatürünü dönemsel özellikleri bağlamında tanır ve analiz kabiliyeti kazanır. |
| ÖÇ09 | Kelam ekollerini inceleme ve araştırma esnasında objektif, eleştirel ve bütüncül düşünme yeteneği kazanır. |
| ÖÇ10 | Kelam düşüncesinin oluşturduğu tarihi birikimin günümüz açısından kritiğini yapabilme yeteneği kazanır. |
| ÖÇ11 | Modern Batı düşüncesinin etkisiyle gelişen yeni ilm-i kelam hareketi hakkında bilgi sahibi olur. |
| ÖÇ12 | İnanç değerleri açısından yaşadığı topluma uygun tutum ve davranış gösterme kabiliyetini geliştirir. |
| ÖÇ13 | Kelami konularda bilimsel araştırma yeteneği kazanır. |
| ÖÇ14 | Kelami görüşleri mukayeseli olarak öğrenir. |
| ÖÇ15 | yaşadığı topluma uygun tutum ve davranış kabiliyetini geliştirir. |
Program Öğrenme Çıktıları ile İlişkisi
| Sıra | Tür | Program Öğrenme Çıktıları | Duzey |
|---|---|---|---|
| PÖÇ01 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | İslam Dini´´nin temel kavramları, kaynakları, esasları, değerleri ve felsefesini tanımlar. | 3 |
| PÖÇ02 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Din olgusunun, insan ve toplum yapısının oluşmasına, değişmesine ve gelişmesine etkilerini açıklar. | |
| PÖÇ03 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | İslam Tarih ve Medeniyetinin oluşum ve gelişim süreçlerini açıklar. | 2 |
| PÖÇ04 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Müslüman toplumların sosyo-kültürel, dinî, siyasî ve iktisadî yapısını tanımlar. | |
| PÖÇ05 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Temel dini metinleri okur, açıklar ve yorumlar. | |
| PÖÇ06 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Bilimsel yöntem ve teknikleri kullanarak doğru dini bilgiye ulaşır, elde edilen bilgiyi değerlendirir ve kullanır. | |
| PÖÇ07 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Günümüz ihtiyaçları çerçevesinde temel dinî problemleri tespit eder ve çözüm üretir. | 4 |
| PÖÇ08 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | İslam tarihi, kültürü, sanat ve edebiyatı alanında bilgi ve beceri kazanır. | |
| PÖÇ09 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Bilimsel ve felsefî alanda elde edilen birikimleri ilahiyat alanına taşır. | 5 |
| PÖÇ10 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | İslami ilimler tarihinde ortaya konan bilimsel birikim ve tarihi tecrübeyi tasnif eder ve sorgular. | |
| PÖÇ11 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Dini değerlerin toplumda birleştirici, bütünleştirici, uzlaştırıcı rolüne uygun tutum ve davranışları destekler. | |
| PÖÇ12 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | İtikat, ibadet, ahlak ve muamelât açısından İslam dinini doğru olarak açıklar. | 2 |
| PÖÇ13 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | Din, bilim, sanat, felsefe ve ahlakın birbirlerini tamamlayan unsurlar olduğunu ve birlikte düşünülmesi gerektiğini ayırt eder. | |
| PÖÇ14 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | İnanca ve kutsallık atfedilen değerlere saygı gösterir, bir arada yaşama kültürünü destekler. | 2 |
| PÖÇ15 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | Mesleki gelişiminin yanı sıra, ilgi yetenekleri doğrultusunda bilimsel, sosyal, kültürel ve sanatsal alanlarda öğrenme gereksinimlerini belirleyerek kendini sürekli geliştirir. | |
| PÖÇ16 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Pratik din hizmetleri, din eğitimi ve öğretimi alanlarında görev yapar. | 3 |
Haftalık Akış
| Hafta | Konu | Ön Hazırlık | Yöntemler |
|---|---|---|---|
| 1 | Akaid ve kelam ilişkisi; tanımları, ayrıştığı noktalar | ilgili konuları okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım |
| 2 | Kelamın Konusu, gayesi ve diğer ilimlerle olan bağlantısı | Konularla ilgili ön araştırma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım |
| 3 | Kelamın doğuşuna etki eden faktörler | İlk dönem eserlerine bakmak | Öğretim Yöntemleri: Anlatım |
| 4 | Hz. Peygamber sonrası İslam toplumunda sosyal, kültürel ve siyasi yapı | Nübüvvet okumaları yapma | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap, Anlatım |
| 5 | Kelam ilminin tarifi, konusu, diğer ilimlerle olan ilişkisi, kelam ilmi denilmesinin sebepleri. | İlk dönem kelam eserlerini inceleme | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 6 | Kelam ilminin doğuşunu hazırlayan problemler, tarihi sebepler, çevre din ve devletlerin dini/felsefi düşünceleri. | konu ile ilgili okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
| 7 | İç ihtilaflar: Dönmeler, ilk fırka tohumlarının atılışı, Hz. Peygamberin vefatından Hz. Ömer döneminin sonuna kadar olan gelişmeler. | İtikadi mezhep okumaları | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
| 8 | Ara Sınav | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
|
| 9 | İç ihtilaflar: Hz. Ömer ve Hz. Ali devrindeki ihtilaflar, fırka tohumlarının belirginleşmesi. | ilgili konuları okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
| 10 | I. yüzyılda itikadi fırkalaşmaya doğru gidişin tahlili, nedenleri. | konu ile ilgili makale okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
| 11 | İlk ihtilaflarda oluşan fikirlere karşıTabii Tepki: Selefiyye. | konu ile ilgili güncel eser okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
| 12 | Tabii Tepkiye karşı Akılcı Tepki: Mutezile. | Mutezile ile ilgili okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
| 13 | Orta yol arayışları: Ehl-i Sünnet kelamı. | Ehli Sünnet ile ilgili konuları okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
| 14 | Orta yolun ayrışımı, kavşak noktasında din: Eşari-Matüridi kelamının mukayesesi. Kaynak: Şerafettin Gölcük, Kelam Tarihi | ilgili konuları okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
| 15 | Yeni İlm-i Kelam Hareketi. | Mesele ile ilgili konuları okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
| 16 | Yarıyıl Sonu Sınavları | Term Exams | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
| 17 | Yarıyıl Sonu Sınavları | Term Exams | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
Öğrenci İş Yükü - AKTS
| Çalışmalar | Sayısı | Süresi (Saat) | İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ders (Sınav haftaları dahil değildir) | 14 | 2 | 28 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) | 14 | 2 | 28 |
| Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ödev, Proje, Diğer | 0 | 0 | 0 |
| Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) | 1 | 6 | 6 |
| Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı | 1 | 16 | 16 |
| Toplam İş Yükü (Saat) | 78 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (s) | 3,12 | ||
| AKTS | 3 AKTS | ||