TÜRKÇE
ENGLISH
Genel Bilgi
| Kod | TİB888 |
| Ad | Tarihsel Süreçte Mezhepler Arası Etkileşim |
| Dönem | 2024-2025 Eğitim-Öğretim Yılı |
| Dönem | Bahar |
| Süre (T+U) | 3-0 (T-U) (17 Hafta) |
| AKTS | 6 AKTS |
| Yerel Kredi | 3 Yerel Kredi |
| Eğitim Dil | Türkçe |
| Seviye | Belirsiz |
| Tür | Normal |
| Öğretim Şekli | Yüz Yüze Öğretim |
| Bilgi Paketi Koordinatörü | Dr. Öğr. Üyesi FATMANUR ALİBEKİROĞLU |
| Dersin Öğretim Elemanı |
Güncel dönem ders programı henüz yapılmamıştır. |
Dersin Amacı / Hedefi
Mezhepler arası etkileşimin çeşitli yönlerini tarafsız bir şekilde tahlil etmek, sebepleri, sonuçları ve örnekleri hakkında bilimsel, tarafsız, kapsayıcı, çözümleyici bir bakış açısı kazanmak.
Dersin İçeriği
Din-Mezhep İlişkisi ; Mezhep ve zihniyetler; mezhepler arası etkileşimin tabiatı; mezhepler arası çatışma; mezhepler arası geçişilik; mezhep değiştirmenin temel dinamikleri; fıkıh mezhepleri ile siyasi/itikadi mezhepler arası ilişkiler; Hanefîlik-Mu'tezile Şâfiîlik-Mu'tezile; Hanefîlik-Mürcie, Hanefîlik-Mâturîdîlik, Şâfiîlik-Eşarilik, Zeydilik-Hanefîlik vb.; siyasi/itikadi mezhepler arası ilişkiler Zeydilik-Mu'tezile, Mürcie-Mu'tezile vb., mezhepler arası etkileşimlerin siyasi unsurlarla ilişkisi; mezhepler arası etkileşimlerin sosyal hadiselerle ilişkisi
Dersin Ön Koşulu
Dersin ön koşulu yoktur
Kaynaklar
Fatmanur Alibekiroğlu Eren, Hanefîlik-Mu'tezile İlişkisi Akılcı Hadari Zihniyetin Kesişme Noktası, Ankara 2023. İsa Koç, Mezhepler Arası Mücadele, İstanbul, 2022.
Notlar
Fatmanur Alibekiroğlu Eren, Mezhepler Arası Geçişliliğin Tespiti Bağlamında Mutezilî Tabakât Geleneğinde Hanefî Şahısların Tasnifi, Oş Devlet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi İlmi Dergisi ТЕОЛОГИЯ ФАКУЛЬТЕТИНИНИЛИМИЙ ЖУРНАЛЫ , 2023. Fatmanur Alibekiroğlu Eren, Memlûkler Dönemi’nde Yaşayan Hanefî-Şâfiî Bir Âlim: Ziyâ b. Sâdullah el-Kazvinî (ö.780/1379), Oş Devlet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi İlmi Dergisi ТЕОЛОГИЯ ФАКУЛЬТЕТИНИНИЛИМИЙ ЖУРНАЛЫ , 2023. Fatmanur Alibekiroğlu Eren, İ'tizâl Fikri Nispet Edilen Şâfiî Şahıslar ve Fıkıhta Şâfiîliği Benimseyen Mu'tezilî Şahıslar, e-Makalat Mezhep Araştırmaları Dergisi , 2019. İsa Koç, Hanefî-Eş‘arî Ebû Cafer es-Simnânî ve Kendisine Yönelik İthamlar, İslam Tetkikleri Dergisi , 2023.
Dersin Öğrenme Çıktıları
| Sıra | Dersin Öğrenme Çıktıları |
|---|---|
| ÖÇ01 | Mezhepler arası etkileşimin temel unsurları bilir. |
| ÖÇ02 | Mezhepler arası etkileşimin temel unsurlarını tasnif eder. |
| ÖÇ03 | Mezhepler arası etkileşimin temel dinamiklerini çözümler. |
| ÖÇ04 | Mezhepler arası etkileşimini tetkik eder. |
Program Öğrenme Çıktıları ile İlişkisi
| Sıra | Tür | Program Öğrenme Çıktıları | Duzey |
|---|---|---|---|
| PÖÇ01 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | İlgili alanda bilimsel bilgi oluşturacak veri toplama, literatür inceleme ve analiz yapma becerisini kazanmak | 5 |
| PÖÇ02 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Bilimsel araştırma sürecine ilişkin yöntem bilgi ve becerisinde ustalaşmış olmak | |
| PÖÇ03 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Bilimsel çalışmalarında kuramsal, yöntemsel ve uygulama bağlamında en az bir alanda katkı sağlama becerisini kazanmak | 4 |
| PÖÇ04 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Eleştirel bir değerlendirme ve sentez yapma yeterliliği kazanmak | 4 |
| PÖÇ05 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Yeniliklere ve yeni fikirlere açık olma ve yeni fikirler üretebilme becerisi kazanmak | 4 |
| PÖÇ06 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Disiplinler arası çalışabilme becerisine sahip olmak ve farklı alanlardaki kuram, yöntem ve uygulamaları ilgili alana adapte edebilme becerisi kazanmak | |
| PÖÇ07 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | İlgili alandaki teknolojik gelişmeleri, bilimsel ilerlemeleri ve bilgi teknolojilerini yakından takip etmek | |
| PÖÇ08 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Akademik yazım alışkanlığına katkı sağlayacak alanı ile ilgili yayın yapmak | 3 |
| PÖÇ09 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Uzmanlık alanları ile ilgili olarak ulusal ve uluslar arası çevrelerle iletişim kurabilme becerisi kazanmak | |
| PÖÇ10 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Akademik hayatın gerektirdiği düzeyde davranış ve etik duyarlılığa sahip olmak |
Haftalık Akış
| Hafta | Konu | Ön Hazırlık | Yöntemler |
|---|---|---|---|
| 1 | Din, mezhep ilişkisinin temel düzlemi | Hasan Onat, İslam Ortak Paydası ve Mezhep Gerçeği | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap |
| 2 | Zihniyet tipolojileri ve mezhepler | Sönmez Kutlu, Tarihsel Din Söylemleri Üzerine Zihniyet Çözümlemeleri | Öğretim Yöntemleri: Tartışma |
| 3 | Mezhepler arası etkileşiminin temel unsurları-geçililik, değişim, çatışma | Mehmet Kalaycı, Mezhepleri veya Dini Hareketleri Tamamlan(ma)mış Kimliksel Süreçler Olarak Okumak, Kur’an ve Toplumsal Bütünleşme (Mezhepler ve Dinî Gruplar Arası İlişkiler), 2015, s. 227-245 | Öğretim Yöntemleri: Tartışma |
| 4 | Mezhep değiştirmenin temel dinamikleri | Mezhepleri veya Dini Hareketleri Tamamlan(ma)mış Kimliksel Süreçler Olarak Okumak, Kur’an ve Toplumsal Bütünleşme (Mezhepler ve Dinî Gruplar Arası İlişkiler), 2015, s. 227-245 | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap |
| 5 | Mezhepler arası etkileşimlerin siyasi unsurlarla ilişkisi | Ümit, Mehmet. “Mihne Sürecinde Hanefîler”. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 9/17 (Haziran 2010), 101-130. | Öğretim Yöntemleri: Tartışma |
| 6 | Mezhepler arası etkileşimlerin sosyal hadiselerle ilişkisi | Fatmanur Alibekiroğlu Eren, Hanefîlik-Mu'tezile İlişkisi Akılcı Hadari Zihniyetin Kesişme Noktası, Ankara 2023. | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap |
| 7 | Siyasi/itikadi mezhepler ile fıkıh mezhepleri arası ilişkiler I: Hanefîlik-Mu'tezile İlişkisinin temel boyutları | Fatmanur Alibekiroğlu Eren, Hanefîlik-Mu'tezile İlişkisi Akılcı Hadari Zihniyetin Kesişme Noktası, Ankara 2023. | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap |
| 8 | Ara Sınavlar | sınav | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
| 9 | Siyasi/itikadi mezhepler ile fıkıh mezhepleri arası ilişkiler II: Şâfiîlik-Mu'tezile İlişkisinin temel boyutları | Fatmanur Alibekiroğlu Eren, İ'tizâl Fikri Nispet Edilen Şâfiî Şahıslar ve Fıkıhta Şâfiîliği Benimseyen Mu'tezilî Şahıslar, e-Makalat Mezhep Araştırmaları Dergisi , 2019. | Öğretim Yöntemleri: Tartışma |
| 10 | Siyasi/itikadi mezhepler ile fıkıh mezhepleri arası ilişkiler III | Fatmanur Alibekiroğlu Eren, Memlûkler Dönemi’nde Yaşayan Hanefî-Şâfiî Bir Âlim: Ziyâ b. Sâdullah el-Kazvinî (ö.780/1379), Oş Devlet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi İlmi Dergisi ТЕОЛОГИЯ ФАКУЛЬТЕТИНИНИЛИМИЙ ЖУРНАЛЫ , 2023. İsa Koç, Mezhepler Arası Mücadele, İstanbul, 2022. | Öğretim Yöntemleri: Tartışma |
| 11 | Siyasi/itikadi mezhepler arası ilişkiler I Zeydilik-Mu'tezile, Mürcie-Mu'tezile | Fatmanur Alibekiroğlu Eren, Mezhepler Arası Geçişliliğin Tespiti Bağlamında Mutezilî Tabakât Geleneğinde Hanefî Şahısların Tasnifi, Oş Devlet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi İlmi Dergisi ТЕОЛОГИЯ ФАКУЛЬТЕТИНИНИЛИМИЙ ЖУРНАЛЫ , 2023. | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap |
| 12 | Fıkıh Mezhepleri Arası İlişkiler I | Fatmanur Alibekiroğlu Eren, Memlûkler Dönemi’nde Yaşayan Hanefî-Şâfiî Bir Âlim: Ziyâ b. Sâdullah el-Kazvinî (ö.780/1379), Oş Devlet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi İlmi Dergisi ТЕОЛОГИЯ ФАКУЛЬТЕТИНИНИЛИМИЙ ЖУРНАЛЫ , 2023. | Öğretim Yöntemleri: Tartışma |
| 13 | Fıkıh Mezhepleri Arası İlişkiler II | İsa Koç, Hanefî-Eş‘arî Ebû Cafer es-Simnânî ve Kendisine Yönelik İthamlar, İslam Tetkikleri Dergisi , 2023. | Öğretim Yöntemleri: Tartışma |
| 14 | Mezhepler arası yakınlaşma ve çatışma | İlgili kaynaktan okuma | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap |
| 15 | Mezhepler arası ilişkinin mezhepler tarihi eserlerine yansıması | Fatmanur Alibekiroğlu Eren, Mezhepler Arası Geçişliliğin Tespiti Bağlamında Mutezilî Tabakât Geleneğinde Hanefî Şahısların Tasnifi, Oş Devlet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi İlmi Dergisi ТЕОЛОГИЯ ФАКУЛЬТЕТИНИНИЛИМИЙ ЖУРНАЛЫ , 2023. | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap |
| 16 | Yarıyıl Sonu Sınavları | sınav | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
| 17 | Yarıyıl Sonu Sınavları | sınav | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
Öğrenci İş Yükü - AKTS
| Çalışmalar | Sayısı | Süresi (Saat) | İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ders (Sınav haftaları dahil değildir) | 14 | 3 | 42 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) | 14 | 5 | 70 |
| Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ödev, Proje, Diğer | 0 | 0 | 0 |
| Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) | 1 | 15 | 15 |
| Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı | 1 | 30 | 30 |
| Toplam İş Yükü (Saat) | 157 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (s) | 6,28 | ||
| AKTS | 6 AKTS | ||