TÜRKÇE
ENGLISH
Genel Bilgi
| Kod | AA014 |
| Ad | X-Işın Astronomisi |
| Dönem | 2024-2025 Eğitim-Öğretim Yılı |
| Yarıyıl | . Yarıyıl |
| Süre (T+U) | 3-0 (T-U) (17 Hafta) |
| AKTS | 6 AKTS |
| Yerel Kredi | 3 Yerel Kredi |
| Eğitim Dil | Türkçe |
| Seviye | Yüksek Lisans Dersi |
| Tür | Normal |
| Öğretim Şekli | Yüz Yüze Öğretim |
| Bilgi Paketi Koordinatörü | Prof. Dr. AYSUN AKYÜZ |
Dersin Amacı / Hedefi
Bu dersin amacı X-ışın yayan kaynakların özelliklerini, X-ışın üreten astrofiziksel mekanizmaları kavramak, X-ışınlarını algılamada kullanılan detektörleri, X-ışın analiz metotlarını, Galaktik ve Galaksi ötesi X-ışın kaynaklarını öğrenmektir.
Dersin İçeriği
X-ışınlarının özellikleri, X-ışınlarını üreten astrofiziksel mekanizmalar, X-ışın detektörleri, X-ışın verilerinin analiz yöntemleri, Güneş sistemi X-ışınları, Yıldızlararası ortamda X-ışınlarının soğurumu ve saçılması, Tek yıldızlardan yayınlanan X-ışınları, Süpernovalardan X-ışınları,X-ışın çiftleri, Samanyolu galaksisinde X-ışın kaynakları, Galaksi ötesi X-ray Astronomi
Dersin Ön Koşulu
yok
Kaynaklar
Exploring the X-ray Universe, Cambridge by Frederick D. Seward , Philip A. Charles
Notlar
X-Ray Astronomy: Its Past and Future Nihal Ercan
Dersin Öğrenme Çıktıları
| Sıra | Dersin Öğrenme Çıktıları |
|---|---|
| ÖÇ01 | Astronomi alanının önemini ve geniş içeriğini kavrar |
| ÖÇ02 | Astronomin temelini oluşturan ilkeler ve teknikler hakkında bilgi edinir |
| ÖÇ03 | X-ışın astronomisinin gelişim sürecini öğrenir |
| ÖÇ04 | Astronomi konularının teknolojinin gelişimine paralel gelişimini kavrar |
| ÖÇ05 | X-ışın verilerinin algılanması, analiz edilmesi ve yorumlanması ile ilgili süreçleri ve yöntemleri öğrenir |
Program Öğrenme Çıktıları ile İlişkisi
| Sıra | Tür | Program Öğrenme Çıktıları | Duzey |
|---|---|---|---|
| PÖÇ01 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Alanıyla ilgili bilim dallarını ve kullanılmakta olan kuramsal ve gözlemsel yöntemleri bilmek ve uygulamak. | 2 |
| PÖÇ02 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Fizik, Matematik, Uzay Bilimleri ve Teknolojileri konularında, edindiği bilgileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirmek, ihtiyaçları belirlemek, öğrenimini yaşam boyu sürdürmeye çalışmak, gelişmeleri izlemek ve güncel bilgilere ulaşmada teknolojiyi etkin biçimde kullanmak. | |
| PÖÇ03 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Astronomi ve Uzay Bilimleri ile ilgili alanlarda tez çalışmaları projeler yapmak, konulara ilişkin düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm yollarını, nicel ve nitel verilerle desteklemek. | 2 |
| PÖÇ04 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Sözlü ve yazılı iletişim kurmak; en az bir yabancı dili kullanarak bilgi ve iletişim teknolojileri alanındaki gelişmeleri ve meslektaşları ile iletişim becerileri geliştirmek. | 1 |
| PÖÇ05 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Astronomi ve Uzay Bilimleri alanında kazanılan becerilere yönelik bilimsel ve teknolojik materyalleri tasarlamak ve geliştirmek. | 2 |
| PÖÇ06 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Toplumsal sorumluluk bilinci ile yaşadığı sosyal çevre için proje ve etkinlikler düzenleme ve bunları uygulama. | 1 |
| PÖÇ07 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Yazılı, kalıcı, güvenilir ve doğru kaynaklardan bilgiye erişebilme ve bilgi kaynaklarını kullanabilme. | 2 |
| PÖÇ08 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Disiplin içi ve disiplinler arası grup çalışmaları yapabilme, etkin çalışabilme ve zamanı etkin kullanabilme | 2 |
| PÖÇ09 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Sorumluluk alma, bağımsız davranma ve yaratıcılık becerisi kazanma. | |
| PÖÇ10 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Mesleki sorumluluk ve etik bilinci geliştirmek. | 1 |
| PÖÇ11 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Temel fiziksel etkileşimlerle ışınım süreçleri arasında bağlantı kurarak kaydedilen fotonlardan kaynağın özelliklerine ve evrimine ilişkin bilgi türetebilme. | 1 |
| PÖÇ12 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Bir bütün olarak evrenin ve içerdiği cisimlerin yapısı, oluşumu ve evrimini bilimsel yöntemlerle çok yönlü değerlendirebilme. | 3 |
| PÖÇ13 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Verinin toplanması, analiz edilmesi ve yorumlanması ile ilgili süreçleri kavrayıp uygulayabilme. | 3 |
Haftalık Akış
| Hafta | Konu | Ön Hazırlık | Yöntemler |
|---|---|---|---|
| 1 | X ışınlarının keşfi ve X ışınlarının genel özellikleri | Kitapta ilgili bölüm çalışılsın | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
| 2 | X-ışını üretmek için gereken astrofiziksel mekanizmalar | Kitapta ilgili bölüm çalışılsın | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 3 | X-ışınlarının madde ile etkileşimleri | Kitapta ilgili bölüm çalışılsın | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma, Gösteri |
| 4 | X-ışın detektörleri | Kitapta ilgili bölüm çalışılsın, güncel bilgiler araştırılsın | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Gösteri |
| 5 | Önemli X-ışın uzay-araçları | Kitapta ilgili bölüm çalışılsın,güncel bilgiler araştırılsın | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Gösteri |
| 6 | X-ışın veri analiz metotları | Kitapta ilgili bölüm çalışılsın,güncel bilgiler araştırılsın | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 7 | Data analiz metotlarının temel uygulamaları | İlgili web sitelerindeki uygulamalar araştırılsın | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Gösteri |
| 8 | Ara Sınav | Konuların tekrarı | Öğretim Yöntemleri: Bireysel Çalışma |
| 9 | Gezegensel X-ışınlarının üretimi | Kitapta ilgili bölüm çalışılsın | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 10 | Yıldızlararası gazın X-ışınlarının soğurması | Kitapta ilgili bölüm çalışılsın | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
| 11 | X-ışınının yıldızlararası toz ile saçılması | Kitapta ilgili bölüm çalışılsın | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 12 | Tek yıldızlardan yayımlanan X-ışınları , Supernovalaradan yayımlanan X-ışınları | Kitapta ilgili bölüm çalışılsın | Öğretim Yöntemleri: Anlatım |
| 13 | X-ışın çiftlerinin genel özellikleri | Kitapta ilgili bölüm çalışılsın | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 14 | Samanyolu galaksisinde bulunan X-ışın Kaynakları | Kitapta ilgili bölüm çalışılsın | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Gösteri |
| 15 | Aktif galaksilerdeki aktivite aralığı, Bir AGN'nin genel spektrumu | Kitapta ilgili bölüm çalışılsın | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap, Tartışma, Benzetim |
| 16 | Yarıyıl Sonu Sınavları | genel tekrar | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
| 17 | Yarıyıl Sonu Sınavları | genel tekrar | Öğretim Yöntemleri: Bireysel Çalışma |
Öğrenci İş Yükü - AKTS
| Çalışmalar | Sayısı | Süresi (Saat) | İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ders (Sınav haftaları dahil değildir) | 14 | 3 | 42 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) | 14 | 5 | 70 |
| Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ödev, Proje, Diğer | 0 | 0 | 0 |
| Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) | 1 | 15 | 15 |
| Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı | 1 | 30 | 30 |
| Toplam İş Yükü (Saat) | 157 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (s) | 6,28 | ||
| AKTS | 6 AKTS | ||