TÜRKÇE
ENGLISH
Genel Bilgi
| Kod | VTS239 |
| Ad | Egzersiz Fizyolojisi |
| Dönem | 2024-2025 Eğitim-Öğretim Yılı |
| Yarıyıl | 3. Yarıyıl |
| Süre (T+U) | 2-0 (T-U) (17 Hafta) |
| AKTS | 3 AKTS |
| Yerel Kredi | 2 Yerel Kredi |
| Eğitim Dil | Türkçe |
| Seviye | Lisans Dersi |
| Tür | Normal |
| Etiket | MB Meslek Bilgisi Dersleri S Seçmeli |
| Öğretim Şekli | Yüz Yüze Öğretim |
| Bilgi Paketi Koordinatörü | Dr. Öğr. Üyesi SİNAN KANDIR |
| Dersin Öğretim Elemanı |
Dr. Öğr. Üyesi SİNAN KANDIR
(A Grubu)
(Sor. Öğr. Ele.)
|
Dersin Amacı / Hedefi
Bu ders, veteriner hekimlikte egzersiz fizyolojisinin önemini kavratmayı, farklı hayvan türlerinde egzersiz adaptasyonu ve ihtiyaçlarını incelemeyi amaçlamaktadır. Ders boyunca egzersizde fizyolojik mekanizmalar, homeostatik düzenlemeler, türler arası egzersiz gereksinimleri ve karşılaştırmalı incelemeler ele alınacaktır.
Dersin İçeriği
Bu ders, egzersiz fizyolojisinin temel kavramlarını, iskelet kaslarının yapısı ve fonksiyonlarını, kas-sinir iletişimi ve kas kasılma mekanizmalarını, hareketin kontrol mekanizmalarını, egzersizde enerji metabolizmasını, solunum ve kardiyovasküler sistemlerin egzersiz sırasındaki işlevlerini, hormonal düzenlemeleri, termoregülasyon ve sıvı-elektrolit dengesini, beslenme ve egzersiz toleransını, atlar ve evcil hayvanlarda egzersiz fizyolojisini, genetik faktörlerin egzersiz üzerindeki etkilerini ve egzersiz ile rehabilitasyon arasındaki ilişkiyi kapsamlı bir şekilde ele alarak veteriner hekimlikte egzersizin fizyolojik süreçler üzerindeki etkisini anlamayı amaçlamaktadır.
Dersin Ön Koşulu
Bulunmamaktadır
Kaynaklar
- Dukes Veteriner Fizyoloji, William O. Reece,12. Bask. Çev. Ed. Serdar Yıldız, Medipress, 2008. - Equine Exercise Physiology The Science of Exercise in the Athletic Horse (2008) Kenneth W. Hinchcliff, Raymond J. Geor and Andris J. Kaneps (ed.) - Animal physiotherapy: Assessment, treatment and rehabilitation of animals. Edited by C McGowan, L Goff and NStubbs. Wiley-Blackwell, 2007.
Notlar
İlgili literatür
Dersin Öğrenme Çıktıları
| Sıra | Dersin Öğrenme Çıktıları |
|---|---|
| ÖÇ01 | Egzersiz ve metabolizma ilişkisini açıklar. |
| ÖÇ02 | Hayvan türlerine göre egzersiz ihtiyaçlarını ve programlarını tanımlar. |
| ÖÇ03 | Egzersizde termoregülasyon ve sıvı-elektrolit dengesini açıklar. |
| ÖÇ04 | Türler arası egzersiz gereksinimlerini karşılaştırır. |
| ÖÇ05 | Egzersize adaptasyon ve homeostatik süreçleri açıklar. |
| ÖÇ06 | Genetik faktörlerin egzersiz performansı üzerindeki etkisini analiz eder. |
| ÖÇ07 | Egzersizin kardiyovasküler ve solunum sistemleri üzerindeki etkilerini açıklar. |
| ÖÇ08 | Egzersiz fizyolojisi ile rehabilitasyon süreçleri arasındaki bağlantıyı analiz eder. |
| ÖÇ09 | Egzersiz sırasında hormonal yanıtları ve homeostatik düzenlemeleri değerlendirir. |
| ÖÇ10 | Egzersiz fizyolojisinde beslenmenin rolünü ve performansa etkisini açıklar. |
Program Öğrenme Çıktıları ile İlişkisi
| Sıra | Tür | Program Öğrenme Çıktıları | Duzey |
|---|---|---|---|
| PÖÇ01 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Hayvan türleri ve ırklarını, yapısal (morfolojik), işlevsel (fizyolojik, biyokimyasal) ve davranış özellikleri ile gıda amaçlı tüketilip tüketilmeyeceğini ayırt eder. | 4 |
| PÖÇ02 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | İlaçların kaynaklarını, fiziksel ve kimyasal özellikleri ile hazırlanışlarını açıklar. | |
| PÖÇ03 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | İlaçların hastalar üzerindeki etkilerini ve yan etkilerini tanımlar | |
| PÖÇ04 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Hayvan hastalıklarının oluşum mekanizmalarını ve vücutta meydana getirdiği patolojik etkilerini söyler. | |
| PÖÇ05 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Hayvan ırkları arasında verim değerlendirmeleri yapar, gerektiğinde ıslah çalışması yapabilecek düzeyde seleksiyon, melezleme ve suni tohumlama yapar. | |
| PÖÇ06 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Ölü hayvan materyali, doku örneği, tıbbi ve kimyasal atıkların uluslararası, ulusal kanun ve yönetmeliklere göre uygun şekilde bertaraf eder. | |
| PÖÇ07 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Klinikte muayene, operasyon vb uygulamaları topografik anatomiye göre değerlendirerek hastaya doğru yaklaşım alanını belirler. | |
| PÖÇ08 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Elde edilen bilgileri neden-sonuç ilişkileriyle değerlendirerek teşhis süreçlerinde biyokimyasal parametreleri kullanır | |
| PÖÇ09 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Kendi mesleki alanında bilimsel bilgiyi üretme ve kullanıma sokma metotlarını kavrar. | 4 |
| PÖÇ10 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Bulaşıcı hastalıkların kontrolü amacıyla biyo güvenlik dâhil gerekli önlemleri uygular. | |
| PÖÇ11 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Ölü hayvanlarda bulguları değerlendirmek için nekropsi yaparak dokuları uygun saklama yöntemlerine göre gerekli laboratuvara yönlendirerek rapor hazırlar. | |
| PÖÇ12 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Hayvan türlerinde cerrahi hastalıkların başlıca tedavi yöntemlerine göre post operatif süreçte hastaları izler. | |
| PÖÇ13 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Hayvan türlerine göre güvenli bir şekilde sedasyon, anestesi ve ağrı yönetimi yöntemlerini uygular. | |
| PÖÇ14 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Klinik ile laboratuvar ekipmanlarını ve giysilerinin sterilizasyonu gibi biyogüvenlik prensiplerini doğru şekilde uygular. | |
| PÖÇ15 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Hayvan türlerine göre bakım-besleme protokollerini düzenleyerek insan tüketimi için üretilen hayvansal gıdaların veya bileşiminde hayvansal ürün bulunan gıdaların tüketimini denetler. | 3 |
| PÖÇ16 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Hayvan hastalıklarının laboratuvar sonuçlarını değerlendirir, elde ettiği verilere dayalı olarak doğru tanı, teşhis ve tedavi metotlarını uygular. | |
| PÖÇ17 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | Yetki ve sorumlulukların farkında olarak mesleğini icra etme bilincine sahip olur. | 3 |
| PÖÇ18 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | Veteriner hizmetleri ile ilgili olgulara göre bilimsel teknik ve yöntemleri inceler ve sorunlara yönelik analiz veya yöntemsel sorumluluk alır. | 4 |
| PÖÇ19 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | İnsan tüketimi için üretilen hayvansal gıda maddelerinin sağlık kontrolünü yaparak gıdaların hijyenik üretim, imalat, işleme, tüketime sunuluş ve satışlarında yeterli teknolojiyi kullanır. | |
| PÖÇ20 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Kendi mesleki alanında bilimsel bilgiyi üretme ve kullanıma sokma metotlarını listeler. | 4 |
| PÖÇ21 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Veteriner hizmetleri ile ilgili olarak güncellenen mevzuatları gerektiğinde kullanır. | |
| PÖÇ22 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Görüntüleme yöntemlerinin tanı koymadaki katkısını ve radyasyon güvenliğini mevcut yönetmeliklere göre uygulayarak vakaya uygun bir muayene yapar. | |
| PÖÇ23 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Klinik ve hasta kayıtlarını düzgün ve bilimsel yöntemlerle tutar. | |
| PÖÇ24 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Temel hekimlik ilkelerini gözeterek hayvansal üretim yapan işletmeleri yönetme yöntemlerini ve uygun yönetim planlarını yapar. | |
| PÖÇ25 | Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik | Bilgisayar kullanma lisansı, ileri düzeyde bilgisayar yazılımı ile mesleki yetenek ve yetkilerinden yola çıkarak toplumsal bilinçle sosyal projeler ve planları hayata geçirir. | |
| PÖÇ26 | Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik | Mesleki etik ve deontoloji kuralları çerçevesinde dünya gündemini takip ederek diğer meslektaşları ile işbirliği içinde çalışır. | |
| PÖÇ27 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Alanına özgü sorunlara bilimsel veriler/kanıtlar doğrultusunda çözüm üretir. | |
| PÖÇ28 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Veteriner Hekimlik mesleğinin etik değerlerine sahip olarak bu değerlerini savunur. | |
| PÖÇ29 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Zoonoz ve ihbarı mecburi hastalıkları klinik tanıyarak uygun önlemleri alır | |
| PÖÇ30 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Farklı hayvan türlerinde hastalıkların tanı, korunma, tedavi ve operasyon yöntemlerini belirler. | 2 |
| PÖÇ31 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Acil vakalarda tüm hayvanlara müdahale ederek ilk yardım yöntemlerini uygular. | |
| PÖÇ32 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Evcil Hayvanların fiziksel durumunu refahını ve yetiştirme koşullarını değerlendirerek, hayvan sahipleri ve meslektaşları ile uygun bir şekilde iletişim kurarak, hayvan yetiştirme ilkeleri ve ıslah hakkında yargıya varır. | |
| PÖÇ33 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Mesleki gelişim ve yeteneklerini sürdürmek için Veteriner Hekimliği ile ilgili diğer bilim alanlarında yayınlanan makale ve sunumları bağımsıza olarak yorumlar. | 4 |
| PÖÇ34 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Gerekli durumlarda uygun yöntemler kullanarak ve hayvan sahiplerinin duygularına saygılı bir şekilde ötenazi yapar. | |
| PÖÇ35 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | İş yeri ve beraberinde çalışan personel açısından iş güvenliği kavramlarına hâkim olarak, uygulama ve savunma yeterliliğine sahip olur. |
Haftalık Akış
| Hafta | Konu | Ön Hazırlık | Yöntemler |
|---|---|---|---|
| 1 | Egzersiz fizyolojisine giriş, temel kavramlar | Egzersiz fizyolojisi ile ilgili temel literatür incelenmesi | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Beyin Fırtınası |
| 2 | İskelet kaslarının yapısı ve fonksiyonları | Kas fizyolojisi ve biyomekaniği ile ilgili literatür taraması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Beyin Fırtınası, Gösterip Yaptırma |
| 3 | Kas-sinir iletişimi ve kas kasılma mekanizmaları | Sinir-kas bağlantısı ve kasılma süreçleri hakkında makale okunması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Gösterip Yaptırma, Alıştırma ve Uygulama |
| 4 | Hareketin kontrol mekanizmaları | Motor kontrol sistemleri üzerine kaynak araştırılması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Örnek Olay, Grup Çalışması, Gösterip Yaptırma |
| 5 | Egzersizde enerji metabolizması | Egzersiz sırasında enerji üretimi üzerine literatür çalışması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Grup Çalışması |
| 6 | Egzersiz ve solunum sistemi | Solunum fizyolojisi ve egzersiz etkileri hakkında okuma yapılması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Gösterip Yaptırma, Örnek Olay |
| 7 | Egzersiz ve kardiyovasküler sistem | Kardiyovasküler sistemin egzersize adaptasyonu üzerine inceleme yapılması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Gösterip Yaptırma, Alıştırma ve Uygulama, Grup Çalışması, Örnek Olay |
| 8 | Ara Sınav | Önceki ders konularının gözden geçirilmesi | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav, Sözlü Sınav, Ödev, Performans Değerlendirmesi |
| 9 | Egzersizde hormonal düzenlemeler | Egzersizde hormonal yanıtlar hakkında araştırma yapılması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Beyin Fırtınası, Örnek Olay |
| 10 | Egzersizde termoregülasyon ve sıvı-elektrolit dengesi | Egzersiz sırasında sıcaklık düzenleme mekanizmaları üzerine literatür taraması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Beyin Fırtınası, Grup Çalışması, Örnek Olay |
| 11 | Egzersizde beslenme ve egzersiz toleransı | Egzersiz sırasında beslenmenin etkileri üzerine kaynak araştırması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Grup Çalışması, Örnek Olay |
| 12 | Atlarda egzersiz fizyolojisi | Atların egzersiz fizyolojisi üzerine makale incelemesi | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Beyin Fırtınası, Alıştırma ve Uygulama, Örnek Olay |
| 13 | Evcil hayvanlarda egzersiz fizyolojisi | Evcil hayvanların egzersiz fizyolojisi üzerine literatür taraması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Beyin Fırtınası, Örnek Olay, Alıştırma ve Uygulama |
| 14 | Egzersizde genetik faktörler | Egzersiz performansında genetik faktörlerin rolü üzerine araştırma yapılması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Beyin Fırtınası, Örnek Olay |
| 15 | Egzersiz ve rehabilitasyon | Egzersiz fizyolojisinin rehabilitasyon süreçlerindeki etkileri üzerine literatür taraması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Beyin Fırtınası, Grup Çalışması, Örnek Olay |
| 16 | Yarıyıl Sonu Sınavları | Önceki ders konularının gözden geçirilmesi | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav, Sözlü Sınav, Ödev, Performans Değerlendirmesi |
| 17 | Yarıyıl Sonu Sınavları | Önceki ders konularının gözden geçirilmesi | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav, Sözlü Sınav, Ödev, Performans Değerlendirmesi |
Öğrenci İş Yükü - AKTS
| Çalışmalar | Sayısı | Süresi (Saat) | İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ders (Sınav haftaları dahil değildir) | 14 | 2 | 28 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) | 14 | 2 | 28 |
| Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ödev, Proje, Diğer | 2 | 5 | 10 |
| Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) | 1 | 5 | 5 |
| Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı | 1 | 5 | 5 |
| Toplam İş Yükü (Saat) | 76 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (s) | 3,04 | ||
| AKTS | 3 AKTS | ||